Cakulundapo 25: ''Intanshi Abrahamu taaliko, Ine Eko Ndi'' (Yohane 8:58)

Amashiwi aya ilingi yasendwa mu kuluba ku kusambilisha ukuti Yesu eko aali intanshi Abrahamu taaliko. Lelo, ukufwailisha bwino kusokolola icapusana ukuba e ca cine:

1. Yesu talanda ukuti 'Intanshi Abrahamu taaliko, ine eko nali'. Wene aali e walailwe wa mu bufyashi bwakwa Abrahamu; ifwe twacita ubuwelewele amalayo yakwa Lesa nga ifwe twalanda ukuti Yesu mu butuntulu eko aali intanshi ya nshita yakwa Abarahamu.

2. Amashiwi ya muli Yohane 8:58 yali kulashanya kwakwa Yesu na baYuda palwakwa Abrahamu. Ukulingana na bene, Abrahamu aali e muntu umukalamba uwacilisha uwingabako. Yesu alelanda ukuti ''Ine eko ndi nomba, ngefyo ine naiminina pano, ukucindama ukucila Abrahamu''. Ilyo bene baiminine palya, Yesu aali e muntu uwakucindikwa ukucila Abrahamu. Wene alelanda ukuti 'Ine eko ndi nomba, ukucindama ukucila Abrahamu ifyo aali'. Cene cili icingacitwa ukwiluka ''intanshi'' muli Yohane 8:58 mu kusonta kumo ku nshita, mu mano yakuti intanshi Abrahamu taaliko, Kristu eko aali mu kupekanya kwakwa Lesa ukufuma fye ku kutendeka kwe sonde. Cene cali ni pakuti Yesu eko aali ''intanshi'' yakwa Abrahamu mu mano aya ayakuti wene eko aali ''intanshi'' yakwe mu musango wa kucindama.

3. Icishininkisho palwa ici cisangwa muli Yohane 8:56: ''Shinwe Abrahamu aasekelele ukumona ubushiku bwandi; kabili alimwene bwene, kabili alisansamwiike''. Inshita fye ilyo Abrahamu aalembwa ukuseka no kusansamuka yali lintu wene aapelwe icilayo cakuti wene aali no kukwata ulubuto; wene ailwike ukuti mu kupelekesha icilayo cilya calikwete icakusontelela kuli Yesu (Ukutendeka 17:17). Abrahamu ''aamwene'' kuntanshi kuli Kristu ukupitila mu filayo ifyacitilwe kuli wene palwakwa Yesu. Wene mu nkaama aalandilepo pe lambo lyakwa Yesu ilya kuntanshi: ''Mu lupili lwakwa Yehoba cene cikamonwa'' (Ukutendeka 22:14). Cene cali ni mu mano aya emo Yesu asosa palwakwa Abrahamu kwati aamwene wene. Cene cili ni mu mashiwi aya ayakusosa palwa filayo emo Yesu aali no kulanda ukuti ''Intanshi Abrahamu taaliko, ine eko ndi''. Wene aishiibe, ngefyo ifwe tulondolwele mu Ciputulwa 3.1, ukuti ifilayo fyakwa Lesa kuli Abrahamu fyalesokolola ukupekanya palwakwa Yesu uko Lesa aishiibe ukufuma ku kutendeka kwe sonde. Ukupekanya kulya, uko ukwaliko ''intanshi abrahamu taaliko'', kwasokolwelwe kuli Abrahamu mu filayo kuli wene, kabili nomba kwalefikilishiwa mu menso ya baYuda ba mu myaka ya mwanda wa ntanshi, ilyo bene baiminine mu mulongo ukushinguluka Yesu, ''icebo (ca cilayo) cacitilwe umubili wa munofu''.

4. Ilingi citungwa ukuti Yesu alesonta kwi Shina lya Mushilo ilyo wene alanda ukuti ''Ine eko ndi''. Ifwe twalondolwele mu Cakulundapo 3 ukuti Yesu kabili icine cine na bantu fye kuti baasenda Ishina lyakwa Lesa, ukwabula ici ukupilibula ukuti bene bali ni Lesa Umwine umutuntulu. Lelo, cene kuti cili cakuti Yesu aleboomfya fye amashiwi ya nomba ayakuti 'ukuba'. Ukuboomfya kumo kwine fye ukwa ciGreek kwacitika muli Yohane 9:9 amavesi yanono panuma. Abenamupalamano ba muntu impofu uwaposhiwe baipushenye umo no munankwe ngacakuti wene icine cine aali muntu umo wine ulya uwaleikala no kulomba: ''Bamo baalandile, Wene ni uyu: bambi baalandile: Wene ali kwati ni wene: lelo wene aalandile, Ine efyo ndi (wene)''. Iwe ukamona ukuti muli A.V. ishiwi ''wene'' lili mu filembo ifyawililila. Ici capilibula ukuti lyene talisangwa mu kulembwa kwa ciGreek kwa ntanshi, lelo lyalundwamo kuli bakapilibula. Umuntu impofu alelanda ukuti ''Ine efyo ndi'', pamo fye ngefyo Yesu aalandile ukuti ''ine eko ndi'' muli Yohane 8:58. Ifwe nga twalanda ukuti icishinka cakuti Yesu aalandile ukuti ''Ine eko ndi'' cashininkisha ukuti wene ni Lesa icine cine, ninshi ifwe tuli no kusondwelela ukuti umuntu impofu aali ni ''Lesa icine cine'' pamo. Lelo, cene calinga ukumona ukuti Yahweh, Ishina lya Mushilo, mu cituntulu lipilibula ''Ine nkaba untu ine nkaba'' (Ukufuma 3:14 R.S.V. amashiwi ya kulondolola; R.V. amashiwi ya kulondolola) ukucila ''Ine eko ndi''.