Cakulundapo 24: Bushe Yesu Aapangile Icalo?

''Ibeli lya cibumbwa conse; pantu kuli (Yesu) eko ifintu fyonse fyalengelwe ifyo ifili mu mulu, ne fyo ifili mu calo, ifimoneka ne fishimoneka, nangu fyene fibe ifipuna fya bufumu, nangu ubuteeko, nangu abalupaka, nangu amaka; ifintu fyonse fyalengelwe kuli wene, kabili fyalengeelwe wene: kabili wene wa ntanshi pa fintu fyonse, kabili kuli wene eko ifintu fyonse fyaikalila. Kabili wene e mutwe wa mubili, ulukuta: uyo e ntendekelo, ibeli ukufuma ku bafwa...'' (Abena Kolose 1:15-18). Ici camoneka cimo pa mashiwi ayo ayengapeela amano yakuti Yesu mu cituntulu aapangile icalo.

1. Ici nga cali ca cine, ninshi amashiwi yambi ayengi sana yapiinkanikwa ayo ayasambilisha ukuti Yesu taaliko intanshi ya kufyalwa kwakwe. Icalembwa mu Ukutendeka cisambilisha bwino bwino ukuti Lesa e wali kalenga. Limbi Yesu nangu Lesa e wali kalenga; ifwe nga twalanda ukuti Yesu e wali kalenga ilyo Ukutendeka kwalanda ukuti ni Lesa e wali, ifwe tulelanda ukuti Yesu aali uwalingana na Lesa mukulolenkana. Mu mano aya cene tacingacitika ukulondolola amavesi ayengi ayo ayalanga ubupusano pakati kakwa Lesa na Yesu (mona Isambililo 8.2 pa fyakulangilila palwa ifi).

2. Yesu aali e ''beli'', ico icalangilila intendekelo. Takuli icishininkisho cakuti Yesu aali ''ibeli'' lyakwa Lesa intanshi ya kulengwa kwa calo icituntulu. Amashiwi pamo nga 2 Samwele 7:14 na Amalumbo 89:27 yaasobeele ukuti uwa mu bufyashi mu cituntulu ubwakwa Dabidi aali no kusanguka ibeli lyakwa Lesa. Wene icine cine taaliko pa nshita amashiwi yalya yaalembelwe, eico kabili nangu ni pa nshita ya kulengwa kwa fintu fyonse fya mu Ukutendeka nakalya. Yesu aasangwike ''Umwana wakwa Lesa na Maka'' pa kubuuka kwakwe ukufuma ku bafwa (Abena Roma 1:4). Lesa ''aimya Yesu libili; ngefyo cene kabili calembwa mu ilumbo lya cibili, Iwe uli Mwana wandi umwaume, ubushiku ubu ine nafyala iwe'' (Imilimo 13:32,33). Eco Yesu aasangwike ibeli lyakwa Lesa pa kubuuka kwakwe ukufuma ku bafwa. Mona pamo ukuti umwana ukwiminina ku kuboko kwa kulyo cilekuminishiwa ku kuba ibeli (Ukutendeka 48:13-16), kabili Kristu aasansabiikwe ku kuboko kwa kulyo kwakwa Lesa panuma ya kubuuka kwakwe ukufuma ku bafwa (Imilimo 2:32 R.V. amashiwi ya kulondolola; Aba Hebere 1:3).

3. Cene cili ni mu mano aya emo Yesu alelondololwa nge beli ukufuma ku bafwa (Abena Kolose 1:18), amashiwi ayalingana na ''ibeli lya cibumbwa conse'' nangu ukulengwa kwa fintu fyonse (Abena Kolose 1:15 R.V.). Eico wene asosa palwa wene umwine nga ''uwakutendeka ukufyalwa kwa bafwa...intendekelo ya kulenga kwakwa Lesa'' (Ukusokolola 1:5; 3:14). Yesu aali e ntendekelo ya kulenga ukupya ukwa baume na banakashi abashifwa, abo ukubuuka kwabo ukufuma ku bafwa no kufyalwa ukwapwililika nga bana baume bakwa Lesa abashifwa kwalengwa icingacitwa ku mfwa no kubuuka kwakwa Yesu ukufuma ku bafwa (Abena Efese 2:10; 4:23,24; 2 Abena Korinti 5:17). ''Muli Kristu bonse (abatetekela aba cine) bakacitwa aba mweo. Lelo umuntu onse mu kukonkana kwakwe umwine: Kristu e fisabo fya ntanshi, panuma bene abo abali bakwa Kristu pa kwisa kwakwe'' (1 Abena Korinti 15:22,23). Aya yali mano fye yamo yene nga muli Kolose 1. Yesu aali e muntu wa ntanshi ukubuka ukufuma ku bafwa no kupeelwa ukukaanafwa, wene aali e wa ntanshi wa kulenga ukupya, na abatetekela aba cine bakakonka umusango wakwe pa kubwela kwakwe.

4. Eico ukulenga ukwasoswapo muli Abena Kolose 1 kusontelela ku kulenga ukupya, ukucila kulya ukwa mu Ukutendeka. Ukupitila mu mulimo wakwa Yesu ''ifintu fyonse fyalengelwe...ifipuna fya bufumu...ubuteeko'' na fimbipo. Paulo talelanda ukuti Yesu aalengele ifintu fyonse elyo no kupeela ifilangililo fya mimana, impili, ifyuni, na fimbipo. Ifintu fya mu kulenga uku ukupya fisonta ku filambu filya ifyo ifwe tukakwata mu Bufumu bwakwa Lesa. ''Ifipuna fya bufumu...ubuteeko'' na fimbipo fisonta kufyo abatetekela ababuuka ukufuma ku bafwa bakaba ''imfumu na bashimapepo, kabili ifwe tukateeka pa calo'' (Ukusokolola 5:10). Ifintu ifi fyalengelwe ifingacitwa ku mulimo wakwa Yesu. ''Muli wene ifintu fyonse fyalengelwe mu myulu'' (Abena Kolose 1:16 R.V.). Muli Abena Efese 2:6 ifwe tubelenga palwa batetekela abo abali muli Kristu nga abaikala mu ''fifulo fya mu mulu''. Eco amavesi aya yalesambilisha ukuti icifulo ca bumupashi icasansabikwa ico ifwe twingakwata nomba, pamo na fintu ifwe tukeeshiba kuntanshi, fyonse fyalengwa ifingacitwa kuli Kristu. ''Imyulu ne calo'' fyaisulamo ''ifintu fyonse ifyo ifyaleekabila ukuwikishanya ku mulopa wa capindama (cakwa Kristu)'' (Abena Kolose 1:16,20), ukulanga ukuti ''ifintu fyonse...mu mulu'' fyasonta ku batetekela abo nomba abaikala mu ''fifulo fya mu mulu...muli Kristu Yesu'', ukucila ukusonta ku fintu ifituntulu ifyashinguluka ifwe.