Ifishinte Fya Muli Baibele Isambililo 7: Intulo Yakwa Yesu Amasesemo Ya Cipingo Ca Kale palwakwa Yesu | Ukufyala Kwakwa Nacisungu | Icifulo Cakwa Kristu Mu Kupekanya Kwakwa Lesa | ''Mu Kutendeka Mwali Icebo'', Yohane 1:1-3. | Cakulundapo (Yesu Wa Kale, ''Ine Nafumine Ku Mulu'', Bushe Yesu Aapangile Icalo?, ''Intanshi Abrahamu taaliko, Ine Eko Ndi'' (Yohane 8:58), Melkisedeki) | Amepusho |
7.1 Amasesemo Ya Cipingo Ca Kale palwakwa YesuIsambililo 3 lyalondolwele ifyo ukupekanya kwakwa Lesa palwe pusukilo lya bantu kwashintilile pakati kakwa Yesu Kristu. Ifilayo ifyo Wene acitile kuli Efa, Abarahamu na Dabidi fyonse fyasosele palwakwa Yesu ngo bufyashi bwabo mu cituntulu. Icine cine, conse Icipingo ca Kale cisonta kuntanshi, no kusesema, pamulandu wakwa Kristu. Amafunde yakwa Mose, ayo Israele aali no kunakila intanshi ya nshita yakwa Kristu, lyonse yaasontele kuntanshi kuli Yesu: ''Amafunde yaali ni kafundisha wesu ukuleeta ifwe kuli Kristu'' (Abena Galatia 3:24). Eco pa mutebeto wa Cakucilila, umwana wa mpaanga mu musango uwapwililila aali no kwipaiwa (Ukufuma 12:3-6); ici caiminineko ilambo lyakwa Yesu, ''Umwana wa mpaanga wakwa Lesa, uyo usenda ulubembu lwe sonde'' (Yohane 1:29; 1 Abena Korinti 5:7). Umusango uwabula akalema uyo uwalefwaikwa pa malambo yonse aya nama wasontele kuntanshi ku musango wakwa Yesu uwapwililila (Ukufuma 12:5 pashanya 1 Petro 1:19). Ukupula monse mu Amalumbo na bakasesema ba mu Cipingo ca Kale muli amasesemo ayashingapeendwa pali ifyo Mesiya aali no kuba. Yene mukushininkisha yalolesha pa kulondolola ifyo wene aali no kufwa. Ukukaana kwa bwina Yuda ukusuminisha amano palwakwa Mesiya u ufwa kuti kwaba fye pamulandu wabo uwakukaanabiika amano ku masesemo aya, yamo pali ayo nomba yalangililwa:-
Mona ukuti Amalumbo 22:22 mukushininkisha yalandwapo ngo kusonta kuli Yesu mu Aba Hebere 2:12.
Onse Esaya 53 ali busesemo ubwashininkishiwa palwa mfwa yakwa Kristu no kubuuka ukufuma ku bafwa, cila vesi yauko alikweete ukufikilishiwa ukwabula ukulubika. Ifilangililo fye fibili e fyalapeelwa:-
Cene cakupapa fye panono ukuti Icipingo Cipya caibukishako ifwe ukuti ''amafunde na bakasesema'' ba mu Cipingo ca Kale fyali e shintililo lya kwiluka kweesu palwakwa Kristu (Imilimo 26:22; 28:23; Abena Roma 1:2,3; 16:25,26). Yesu umwine aasokele ukuti ifwe nga tatwilwike bwino bwino ''Mose na bakasesema'', ifwe tekuti twiluke wene (Luka 16:31; Yohane 5:46,47). Ukuti Amafunde yakwa Mose yaasoontele kuntanshi kuli Kristu, na bakasesema baaseseme palwa wene, cilingile ukuba icishininkisho icakumanina icakuti Yesu taaliko mu butuntulu intanshi ya kufyalwa kwakwe. Isambilisho lya bufi palwa 'kubako intanshi' kwakwa Kristu mu butuntulu intanshi ya kufyalwa lyacita ubuwelewele palwa filayo ifyabwekeshapo ifyakuti wene aali no kuba ulubuto (ubufyashi) lwakwa Efa, Abrahamu na Dabidi. Wene nga eko aali kale ku mulu pa nshita ya filayo ifi, Lesa aali no kuba ne cilubo mu kulaya aba bantu uwa mu bufyashi uyo uwali no kuba Mesiya. Imfyalwa yakwa Yesu, ngefyo yalembwa muli Mateo 1 na Luka 3, yalanga ifyo Yesu aakwete imfyalwa iyo iyatungulwiike ukufuma kunuma ku bantu abo Lesa acitile ifilayo kuli bene. Icilayo kuli Dabidi ukukuma kuli Kristu cakaana ukusuminisha ukubako kwakwe mu butuntulu pa nshita icilayo cacitilwe: ''Ine nkeemika ulubuto lobe panuma yobe, ulo ulukafuma mu mala yobe...Ine nkaba wishi, na wene akaba umwana wandi umwaume'' (2 Samwele 7:12,14). Mona insoselo ya kuntanshi iyaboomfiwa pano. Pakumona ukuti Lesa aali no kuba Wishi wakwa Kristu, cene tacingacitwa ukuti Umwana wakwa Lesa kuti eko aali kale pa nshita ilya lintu icilayo cacitilwe. Ukuti ulubuto ulu ''lukafuma mu mala yobe'' calanga ukuti wene aali no kuba ubufyashi bwakwa Dabidi mu butuntulu, icine cine. ''Yehoba alilapa mu cine kuli Dabidi...Uwa mu cisabo ca mubili obe ine nkeemika pa cipuna cobe ica bufumu'' (Amalumbo 132:11). Solomoni mu kubangilila aali e kufikilisha kwa cilayo, lelo wene eko aali kale mu butuntulu pa nshita ya cilayo ici (2 Samwele 5:14), ukufikilisha ukukalamba ukwa cilayo ici pamulandu wakwa Dabidi ukukwata uwa mu bufyashi bwakwe uyo uwali no kuba umwana wakwa Lesa, kufwile ukusonta kuli Kristu (Luka 1:31-33). Ine nkeemya muli Dabidi Umusambo ulungami '' (Yeremia 23:5) - ekutiila Mesiya. Insoselo sha kuntanshi ishapalana shaboomfiwa mu masesemo yambi ukukuma kuli Kristu. ''Ine nkeemya (muli Israele) Kasesema uwapalana na (Mose)'' (Amalango 18:18) calandwapo mu Imilimo 3:22,23, ico icalondolola ''Kasesema'' nga Yesu. ''Nacisungu (Maria) akeemita, no kufyala umwana umwaume, kabili akeeta ishina lyakwe Emanyule'' (Esaya 7:14). Ici cafikilishiwe bwino bwino mu kufyalwa kwakwa Kristu (Mateo 1:23). |