7.3 Icifulo Cakwa Kristu Mu Kupekanya Kwakwa Lesa

Lesa tapingula pa kupekanya Kwakwe pa kubutuka kwa nshita, ukwelenganya ifiputulwa fya kulunda ku kupekanya Kwakwe ngefyo imikalile ya buntunse ilesokoloka. Lesa alikweete ukupekanya ukwapwililika ukuteyanishiwa ukufuma fye ku kutendeka kwa kulengwa kwa fintu fyonse (Yohane 1:1). Eico ukufwaya Kwakwe ukukwata Umwana umwaume kwali mu kupekanya Kwakwe ukufuma ku kutendeka. Conse Icipingo ca Kale cisokolola ifishinka ifyalekanalekana ifya kupekanya kwakwa Lesa palwe pusukilo muli Kristu.

Ifwe ilingi tulangile ukuti ukupitila mu filayo, amasesemo ya bakasesema, ne fipasho fya Mafunde yakwa Mose, Icipingo ca Kale caikalilila ukusokolola ukupekanya kwakwa Lesa muli Kristu. Cene cali pa mulandu wa kwishiba kwakwa Lesa ukuti Wene ali no kukwata Umwana eco Wene aaleetele ukulenga kwa fintu fyonse mu kubako (Aba Hebere 1:1,2, amashiwi ya ciGreek; ''kuli'' muli A.V. yapilibulwa bwino ukucilapo nga ''pa mulandu wa''). Cene ni pa mulandu wakwa Kristu eco inkulo sha mikalile ya buntunse shasuminishiwe kuli Lesa (Aba Hebere 1:2 (iciGreek). Cene cakonka ukuti ukusokolola kwakwa Lesa ku muntu ukupula mu myaka yonse, ngefyo calembwa mu Cipingo ca Kale, kuli ukwaisulamo ifyakusontelela kuli Kristu.

Ukupulamo kwakwa Kristu no kucindama no bukankaala bwakwe ubukalamba kuli Lesa fili ifyakosa kuli ifwe ukwiluka umupwilapo. Eico cene ca cine ukulanda ukuti Kristu aikele mu mano na mu kupekanya kwakwa Lesa ukufuma ku kutendeka, nangu wene aishile mu kubako fye mu butuntulu ukupitila mu kufyalwa kwakwe kuli Maria. Aba Hebere 1:4-7,13,14 akonkomesha ukuti Kristu taali malaika; munshita ya mweo wakwe uwakufwa wene aali uwacepako pali bamalaika (Aba Hebere 2:7), wene aasansabiikwe ku mucinshi ukalamba nganshi ukucila bene pakumona ukuti wene aali ''Mwana uwafyalwa eka'' wakwa Lesa (Yohane 3:16). Ifwe tulangile kale ukuti umusango fye uwa kwikala uwasambilishiwa mu Malembo uli kwikala mu musango wa mubili, eico Kristu taikeele ngo 'mupashi' intanshi ya kufyalwa kwakwe. 1 Petro 1:20 alanda mu bwipi umulandu: Kristu ''aishibiikwe kale intanshi ya kutendeka kwe sonde lelo aasokolwelwe mu nshita ishi ishakupelekesha''.

Yesu aali e cakushintililapo cikalamba ca Mbila nsuma, cintu Lesa ''aalaile intanshi kuli bakasesema bakwe mu Malembo ya mushilo, pamulandu wa mwana wakwe, Yesu Kristu Shikulwifwe, uyo uwacitilwe (ukupangwa pa kufyalwa) ku lubuto lwakwa Dabidi ukulingana no mubili wa munofu; no kulangwa ukuba Umwana wakwa Lesa na maka, ukulingana no mupashi wa bumushilo, pa kubuuka ukufuma ku bafwa'' (Abena Roma 1:1-4).

Ici calanda mu bwipi ilyashi lya kale palwakwa Kristu:-

1. Ukulaywa mu Cipingo ca Kale - ekutiila mu kupekanya kwakwa Lesa;

2. Ukupangwa ngo muntu uwa mubili ukupitila mu kufyala kwakwa nacisungu, ngo lubuto lwakwa Dabidi;

3. Pamulandu wa musango wakwe uwapwililila (''umupashi wa bumushilo''), ukulangwa munshita ya mweo wakwe uwakufwa;

4. Wene aabuushiwe ukufuma ku bafwa, na kabili ukulangwa pa cintubwingi ukuba Umwana wakwa Lesa pa kubila kwa batumwa ukwa fya bupe fya ndimi.

THE FOREKNOWLEDGE OF GOD

UKWISHIBA KWAKWA LESA UKWA KUNTANSHI

Ifwe tuli no kwafwiwa apakalamba mu kwishiba ifyo Kristu mu kupwililika aali mu mano yakwa Lesa pa kutendeka, ilyo taaliko mu butuntulu, nga ifwe twaisa mukusuminisha icishinka cakuti Lesa alishiba ifintu fyonse ifyo ifikacitika 'kuntanshi'; Wene alikwata 'ukwishiba kwa kuntanshi'. Eico Lesa kuti asosa no kutontonkanya pa fintu ifyo ifishiliiko, kwati fyene eko fili. Uyu e musango wa kupwililika kwa kwishiba Kwakwe kwa fyakuntanshi. Lesa ''aleita ifintu filya ifishiliiko kwati fyene eko fili'' (Abena Roma 4:17). Eico Wene kuti alanga ''impela ukufuma pa kutendeka, kabili ukufuma ku nshita sha kale ifintu ifyo ifishilaacitwa, ukulanda, Ukupanda amano kwandi kukeeminina, na ine nkacita ukufwaya kwandi konse'' (Esaya 46:10). Pamulandu wa ici, Lesa kuti asosa palwa bafwa kwati bene bali no mweo, no kusosa palwa bantu kwati bene baali no mweo intanshi ya kufyalwa.

''Ukupanda amano'', nangu icebo cakwa Lesa, kwaliseseme pali Kristu ukufuma ku kutendeka; wene lyonse aali mu kupekanya nangu mu ''kufwaya'' kwakwa Lesa. Eico cene cali ca cishinka ukuti pa nshita imo Kristu aali no kufyalwa mu butuntulu; Lesa aali no kufikilisha ukupekanya Kwakwe muli Kristu ukwalandilwe. Eico icishinka ca kwishiba kwakwa Lesa ukwa kuntanshi cilelangililwa mu kushininkisha kwa cebo Cakwe. IciHebere ca muli Baibele calikwata insoselo ya 'kusesema iyapwililila', intu iboomfya insoselo ya kale ukulondolola ifintu fya kuntanshi ifyo Lesa alaya. Eco Dabidi aalandile, ''Iyi ili e ng'anda yakwa Yehoba Lesa'' (1 Imilandu 22:1), lintu mu nshita ilya itempele elyo lyalailwe fye kuli Lesa. Uyu wali e musango wa citetekelo cakwe mu cebo cilya ica cilayo icakuti Dabidi aaboomfeshe insoselo ya nomba ukulondolola ifintu fya kuntanshi. Amalembo yalifula ne filangililo palwa kwishiba kwakwa Lesa ukwa kuntanshi. Lesa aali uwashininkisha nganshi ukuti Wene akafikilisha ifilayo kuli abrahamu, icakuti Wene aebele wene: ''Ku lubuto lobe ine napeela icalo ici...'' (Ukutendeka 15:18) pa nshita lintu Abrahamu taakwete nangu ulubuto. Mu nshita imo ine iyi intanshi ulubuto (Isaki/Kristu) talulafyaalwa, Lesa kabili alaile: ''Ine nacita iwe wishi wa nko ishingi'' (Ukutendeka 17:5). Icine cine, Lesa ''aleita ifintu filya ifishiliiko kwati fyene eko fili''.

Eco mu nshita ya mulimo wakwe Kristu asosele palwa ifyo Lesa ''alipeela ifintu fyonse mu minwe yakwe (yakwa Kristu)'' (Yohane 3:35), nangu ici tacali filya mu nshita ilya. ''Imwe mwabiika ifintu fyonse mu kunakila pesamba lya makasa (yakwa Kristu)...lelo nomba ifwe tumona ifintu fyonse tafilabiikwa pesamba lyakwe'' (Aba Hebere 2:8).

Lesa aasosele pa kupekanya Kwakwe palwe pusukilo ukupitila muli Yesu ''ku kanwa ka bakasesema Bakwe bamushilo, abo abaliko ukufuma lintu isonde lyatendeke'' (Luka 1:70). Pakuti bene baakumine sana ku kupekanya kwakwa Lesa, abantu aba baleesoswa kwati bene mu butuntulu eko baali pa kutendeka, nangu ici mu kushininkisha tacili filya. Mu kupilibula, ifwe kuti twalanda ukuti bakasesema baali mu kupekanya kwakwa Lesa ukufuma ku kutendeka. Yeremia e cilangililo ca ntanshi. Lesa aebele wene: ''Intanshi ine nshilabumba iwe mwi fumo ine nalishibe iwe; kabili intanshi iwe taulafumina kunse ye fumo ine nashishishe iwe, kabili ine nasontele iwe ukuba kasesema'' (Yeremia 1:5). Eco Lesa aishiibe ifintu fyonse pali Yeremia nangu fye intanshi ya kulenga kwa fintu fyonse. Mu musango umo wine Lesa kuti asosa pali Sairas imfumu ya Persia intanshi ya nshita ya kufyalwa kwakwe, ukuboomfya insoselo iyo ilondolola ukuti wene eko aali inshita ilya (Esaya 45:1-5). Aba Hebere 7:9,10 ali cilangililo cimbi ca nsoselo iyi palwa kubako ukuboomfiwa pa muntu uyo ucili ashilafyalwa.

Mu nshila imo ine ngefyo Yeremia na bakasesema balesoswa kwati fye eko baali intanshi ya kulenga kwa fintu fyonse, pamulandu wa ciputulwa cabo mu kupekanya kwakwa Lesa, efyo abatetekela abacine basoswa kwati eko baali inshita ilya. Cene ca cishinka ukuti ifwe tatwaliko mu butuntulu inshita ilya kano fye mu mano yakwa Lesa. Lesa ''alipususha ifwe, no kwita ifwe no bwite bwa mushilo...ukulingana no kupekanya kwakwe ne cikuuku, ifyapeelwe kuli ifwe muli Kristu Yesu intanshi isonde talilatendeka'' (2 Timote 1:9). Lesa ''alisala ifwe (muli Kristu) intanshi ya kutendeka kwe sonde...pa kwishiba ifwe kuntanshi...ukulingana no kufwaya kusuma ukwa kutemwa Kwakwe'' (Abena Efese 1:4,5). Amano yonse aya bantu ukuba abaishibikwa intanshi kuli Lesa ukufuma ku kutendeka, no kuba 'abasalwa' ('ukwishibikwa intanshi') kwi pusukilo, yalondolola ukuti bene eko baali mu mano yakwa Lesa pa kutendeka (Abena Roma 8:27; 9:23).

Mu lubuuto lwa fyonse ifi, cene te cakupapa ukuti Kristu, ngo kupwishishisha kwa kupekanya kwakwa Lesa, alingile ukusoswa kwati eko aali ukufuma ku kutendeka mu mano no kupekanya kwakwa Lesa, nangu mu butuntulu wene tekuti acite ifyo. Wene aali ''umwana wa mpaanga uwaipaiwa ukufuma ku kutendeka kwe sonde'' (Ukusokolola 13:8). Yesu taafwile inshita ilya mu cituntulu; wene aali e ''Mwana wa mpaanga wakwa Lesa'' uwapeelwe nge lambo nalimo imyaka 4,000 panuma pa capindama (Yohane 1:29; 1 Abena Korinti 5:7). Mu nshila imo ine ngefyo Yesu aali uwasalwa ukufuma ku kutendeka (1 Petro 1:20), efyo abatetekela baali (Abena Efese 1:4; ishiwi limo line ilya ciGreek pa ''abasalwa'' lyaboomfiwa mu mavesi aya). Ubwafya bwesu mu kwiluka fyonse ifi ni pamulandu ifwe tekuti twelenganye bwino ifyo Lesa aboomba kunse ya mano ya nshita. 'Icitetekelo' e maka ya kulolesha pa fintu ukufuma mu kumona kwakwa Lesa, ukwabula ukucingililwa ku nshita.