11.5 Isenge

Amashiwi ya ciGreek ayapilibulwa 'isenge' nangu 'ukwikatana' mu cituntulu yalondolola umusango wa kukwata icintu cimo cine bonse: ukwikata-cimo. 'Ukwikatana' kwakuma kwi shiwi lya 'ukuumfwana'. Mu musango wa kwishiba no kuboomba inshila shakwa Lesa, ifwe twalikwata isenge na Wene kabili na bonse abo abalecita cimo cine ukupitila mu kuba muli ''Kristu''. Cene cili icayanguka ukusuula imilimo intu ifwe twakwata iya kuba ne senge na bambi: ''ukucita icisuma no kuumfwana (ekutiila ukuba ne senge) mwilaba'' (Aba Hebere 13:16). Abena Filipi 1:5 asosa palwe ''senge mu Mbila nsuma'' lyesu; eico ishintililo lye senge lyesu lili masambilisho ayo ayakwata Imbila nsuma ya cine. Pa mulandu uyu isenge lintu abatetekela ba cine basansamukilamo lili ilikalamba sana ukucila mu kabungwe kambi konse nangu mu cilonganino. Pamulandu we senge ili bene baleenda intaamfu ishikalamba ku kuba na umo na umbi ku kupempula abatetekela abaikala beka, kabili balingile ukuboomfya kusuma ukwa kuumfwana kwa mu posti no kwa mu telefoni uko konse ukwingacitika. Paulo asosa palwe ''senge lya Mupashi'' (Abena Filipi 2:1), ekutiila isenge ilyo ilyashintilila ukushinguluka ukukonka kweesu kwa Mupashi/amano yakwa Lesa ukwaishibikwa, ngefyo lyasokololwa mu Mupashi/Icebo Cakwe.

Cimo pa fyakulangilila ifyakulisha palwe senge lyesu cili kupitila mu kusunga umulimo wa kumokaula umukate capamo. Abatetekela bantanshi ''baatwaliliile mu cishinka mwi sambilisho lya batumwa na mwi senge (mu) kumokaula umukate, na mu mapepo...ukumokaula umukate...ne nsansa no mutima umo'' (Imilimo 2:42,46). Apo ifishibilo fimininako icishinte ca pakati ce subilo lyesu, ukwaakana fyene capamo kulingile ukukaka ifwe capamo mu ''mutima umo''. ''Ulukombo lwe paalo luntu ifwe tupaala, bushe lwene taluli e kwikatana (ukwaakana) kwa mulopa wakwa Kristu? Umukate untu ifwe tumokaula, bushe wene tauli e kwikatana kwa mubili wakwa Kristu? Pantu ifwe mu kuba abengi tuli umukate umo, kabili umubili umo: pantu ifwe bonse tuli baakalya ba mukate ulya umo'', ekutiila Kristu (1 Abena Korinti 10:16,17). Eico ifwe twakwata umulimo wa kwaakana ifishibilo fye lambo lyakwa Kristu na balya bonse abo abasanga ifisuma ukufuma mu mulimo wakwe, abo abali ''baakalya ba mukate ulya umo''. Beka fye balya abo ababatishiwa bwino bwino muli Kristu, panuma ya kwishiba icine, e bali mu cifulo ici, kabili cene cili kutuumfya kwa fishibilo ukwaakana fyene no muntu onse uushili wa musango uyu.

Yohane aibukisha ifyo wene ayakeene Imbila nsuma ya mweo wa pee na bambi ''ukuti imwe pamo mwingakwata isenge na ifwe: kabili icine cine isenge lyesu lili na Shifwe, kabili no Mwana Wakwe Yesu Kristu'' (1 Yohane 1:2,3). Ici calanga ukuti isenge lyashintilila ukushinguluka ukwiluka ukwaishibikwa ukwa Mbila nsuma ya cine, no kuti ici cileeta ifwe mwi senge na batetekela bambi aba cine, na kabili na Lesa na Yesu pamo pa cipimo ca muntu no muntu. Ifyo ifwe twaboomfya nganshi Imbila nsuma mu myeo yesu, ukucimfya imibeele yesu iya lubembu, nefyo ifwe twakula mu kushika nganshi mu kwiluka kweesu kwa Cebo cakwa Lesa, efyo isenge lyesu mu kushika nganshi likaba na Lesa na Kristu.

Isenge lyesu na Lesa na Kristu na batetekela bambi talishintilila fye pa kusuminisha kweesu ukwaishibikwa ku fyacine fya masambilisho ifyo ifyakwata ''icitetekelo cimo''. Inshila yesu iya mweo ifwile ukuba iyalingana ne fipoope ifyo ifyalangililwa muli fyene. ''Lesa lubuuto, na muli wene tamuli imfifi nakalya. Ifwe nga tulanda ukuti ifwe twalikwata isenge na Wene, kabili twenda mu mfifi, ifwe tulabeepa, kabili tatucita icine: lelo ifwe nga twenda mu lubuuto, ngafintu Wene ali mu lubuuto, ifwe twalikwata isenge umo na umbi, no mulopa wakwa Yesu Kristu Umwana Wakwe usangulula ifwe ukufuma ku lubembu lonse'' (1 Yohane 1:5-7).

'Ukwenda mu mfifi' cifwile ukusonta ku nshila ya mweo iyo lyonse kabili pa cintubwingi ili iyapusana no lubuuto lwa Cebo cakwa Lesa (Amalumbo 119:105; Amapinda 4:18); cene tacisonta ku membu shesu isha nshita shimo shimo isha kunaka, pantu vesi ikonkelepo yatwalilila, ''Ifwe nga tulanda ukuti ifwe tatwakwata ulubembu, ifwe tulaibeepa fwebene, kabili icine (ekutiila Icebo cakwa Lesa - Yohane 17:17; 3:21; Abena Efese 5:13) tacili muli ifwe'' (1 Yohane 1:8).

Ukufuma muli ici cene cilingile ukushininkishiwa ukuti isenge lilapwa lintu uwatetekela atendeka ukukwata amasambilisho, nangu ukwikala inshila ya mweo, ifyo ifili pa mbilibili ifyapusana no kusambilisha kwa Baibele ukwatambalala: ''Mwikwata isenge ne milimo iyabula ifisabo iya mfifi, lelo ukucila ukukalipila yene'' (Abena Efese 5:11). Amaka yonse yalingile ukucitwa aya kubwesha bene panuma ya musango wakwa kacema musuma ukufwaya impaanga iyaluba (Luka 15:1-7). Munyina nangu inkashi nga atwalilila mu kusambilisha kwa bufi nangu mu musango wa kuluba ukukalamba, cene cilafwaikwa ukuwaminisha ukuputuka kwe senge uko ukwacitika (Mateo 18:15-17). Ici mu kuboomba cicitwa ukupitila mu kulanshanya na balya abali no mulimo muli ekelesia, no kusabankanya icishinka mwi buuku lya malyashi ya Bamunyina muli Kristu (Christadelphian magazine). Lelo, cene tekuti cikonkomeshiwe na maka ukucilapo ukuti umusango uyu ulingile ukucitwa fye mu milandu iyashininkishiwa iya kukwata isambilisho lya bufi nangu ukutwalilila mu nshila ya mweo iishili ya bumupashi. Umuntu afwile ukushininkisha ukuti kuli fye utunono utwaishibikwa pakati keesu, pa mulandu wa kuluba ukufuma ku kusambilisha kutuntulu kwa Baibele, elyo ukuputuka kwe senge kwingaba ukwafwaikwa.

Yamo pa mashiwi ayamwenekesha palwe senge yasangwa muli 2 Abena Korinti 6:14-18: ''Imwe mwiba abalingana ukukakilwa capamo kwi koli na bashatetekela: pantu bushe lisenge nshi lintu ubulungami bukwete no kushilungama? kabili bushe kwikatana nshi kuntu ulubuuto lukwete ne mfifi...eico iseni kunse ukufuma pakati kabo, no kuba imwe abapaatuka, Shikulu alanda...na ine nkapokelela imwe, kabili nkaba Wishi kuli imwe, na imwe mukaba abana bandi abaume na bana bandi abanakashi, Shikulu Wamaka yonse alanda''.

Ifwe natulanga ifyo Icebo cakwa Lesa cili ulubuuto. Amavesi aya yalondolola umulandu ifwe tatulingile ukuba ne senge ne filonganino ifyo ifisambilisha amasambilisho ya bufi, umulandu ifwe tatulingile ukuupana na balya abo abashaishiba Icine, kabili tulingile ukutaluka ukufuma ku nshila she sonde. Pa mulandu wa kupaatuka kweesu ukufuma kwi sonde ifwe twalikwata umucinshi wa cipeshamano uwa kusanguka abana bakwa Lesa abene bene abaume na banakashi, iciputulwa ca lupwa lwe sonde lyonse ulwa bambi abo abakwata ukwampana uku kumo kwine - bamunyina besu ne nkashi shesu. Kuli fye ''umubili umo'', ekutiila ulukuta lumo ulwa cine (Abena Efese 1:23), ulo ulwashintilila pali balya abo abakwata isubilo ili limo-Lesa umo, ulubatisho lumo ne ''citetekelo cimo'', ekutiila ibumba limo ilya cine ilya masambilisho ilyo ilyapanga icitetekelo cimo (Abena Efese 4:4-6). Cene tacili icingacitika ukuba iciputulwa ca ''umubili umo'' uyu kabili no kuba ne senge no tubungwe tumbi utwa mipepele uto utushakwata icitetekelo ca cine. Pa kumona ukuti ulubuuto talwakwata isenge ne mfifi, ifwe twailanga fwebene ukuba mu mfifi ngacakuti ifwe twasala ukuba ne senge ne mfifi.

Ifwe icine cine nga twaishiba umusango onse uwa cine ce sambilisho icasokololwa mu Malembo, ifwe tukamona ukuti balya abo abatetekela isambilisho lya bufi mwi shina lya bwina Kristu tabakwata isenge nakalya na Lesa ukucila pa bashipepa.

Iwe nga ulakonka amasambililo aya bwino bwino, cene cili no kushininkishiwa pali nomba ukuti tekuti kube icifulo ca lubali lumo mu kwampana kweesu na Lesa. Ifwe tuli muli Kristu ku lubatisho muli wene, nangu kunse yakwe. Ifwe tuli mu lubuuto pa mulandu wa kwikata kweesu kwe sambilisho lya cine no kuboomba kwa kunakila kuli lyene, nangu mu mfifi. Umuntu umo tekuti anyante ulukasa lumo mu nkambi shibili.

Ukwishiba kweesu kwa fintu ifi kupeela ifwe icipimo cimo ica kukuma kuli Lesa. Ifwe nomba tatwenda mu misebo nangu ukwendauka mu myeo yesu kwati bantu bambi fye abe sonde. Lesa alelolesha nganshi ukumona ukwasuka kweesu. Wene, pamo na Shikulu Yesu na bonse abatetekela aba cine mupepi kuti 'bafwaya' iwe ukucita ukupingula kwalungama. Lelo ngafintu Lesa, Kristu na ifwebene tucita fyonse ifyo ifwe twingacita pa kwafwa iwe - kabili nga ni mu nshila yakwa Lesa ukufika na ku kupeela Umwana Wakwe umo fye ukufwa pali ifwe - mu kupelekesha ipusukilo lyobe lyashintilila pa kupingula kobe we mwine ukwa kuitemenwa ukwikata sana Ipusukilo likalamba ilyo ilyapeelwa kuli iwe.