11.2.1 Ukuboomfya Amaka

Ifwe twikala mwi sonde ilitungululwa no lubembu. Ifwe twamwene mwi Sambililo 6.1 ukuti amabuteeko ya bantunse kuti yaitwa 'kasebanya' pantu yene yapangwa ukushinguluka ukukabila kwa mubili wa munofu, 'kasebanya' wa muli Baibele.

Imbila iyabwekeshiwapo iya Baibele ili yakuti, mu nshita iipi, ulubembu no lubuto lwa nsoka fimoneka ukucimfya, lelo panuma ya kucula kwa nshita inono mu nshila ishingi, ulubuto lwa mwanakashi lukalungamikwa mu kupelekesha. Pa mulandu uyu uwatetekela lyonse apeelwa ifunde lya ''Kukaana ukukanya ububi'' (Mateo 5:39; Abena Roma 12:17; 1 Abena Tesalonika 5:15; 1 Petro 3:9).

Ifwe tumwene ukuti ububi mu kupelekesha busuminishiwa no kuleetwa na Lesa (Esaya 45:7; Amose 3:6 pashanya Isambililo 6.1). Eico ukukaanya ububi ku maka kuli kuulwa na Lesa. Pa mulandu uyu Yesu aapeele ifwe ifunde ukukaana ukukaanya amaka ya bubi: ''Lelo uyo onse uukooma iwe pe saya lyobe lya kukulyo, pilibula kuli wene na limbi pamo. Kabili umuntu onse nga akatwala iwe ku cilye ca mafunde, no kupoka ikooti lyobe, leka wene akwate ne laya lyobe pamo'' (Mateo 5:39,40). Kristu e cilangililo muli ici: ''Ine napeele inuma yandi ku booma...'' (Esaya 50:6).

Amashiwi yakwa Kristu yalinganya ukutwala ku cilye ca mafunde ne milimo ye sonde ilyo ilitaalika uwatetekela. Ukucita ici cili cilangililo icikalamba ica kukaanya ububi, kabili tekuti cicitwe no muntu onse uyo uwakwata icitetekelo icakosa mu cilayo cakwa Lesa icakuti ''icilandushi cili candi; ine nkalandula, Shikulu alanda'' (Abena Roma 12:19). ''Iwe wilanda ukuti, ine nkalandula ububi; lelo loleela kuli Yehoba, na wene akapususha iwe'' (Amapinda 20:22 pashanya Amalango 32:35). Pa mulandu uyu Paulo aakalipiile nganshi Abena Korinti pa kusenda bambi ku cilye ca mafunde (1 Abena Korinti 6:1-7).

Mu kumona kwa bukulu bwe Subilo lyesu, ifwe tatulingile ukuba abasakamikwa ne fyakutitikisha fya mweo wa nomba: ''Onse uwa muli imwe apama, pa kukwata umulandu kuli umbi, ukuya ku cilye ca mafunde...Bushe imwe tamwaishiba ukuti abamushilo bakapingula isonde?'' (1 Abena Korinti 6:1,2). Eico ukusenda bambi ku cilye ca mafunde, nangu cene cibe ni pa mulandu wa mpanga nangu ni mu malyashi ya kulekana kwa fyupo, filingile ukuba ifishili fyakutontonkanyapo ku watetekela wa cine.

Pa kucimfya amaka ya bubi, kabili (mu nshita shimo) pa kusunga abantu ababi mu buteeko, amaka ya bashilika na bapolisi yalaboomfiwa ku mabuteeko ya bantunse. Ifi fili misango iyapangwa iya kukaanya ububi, eico kabili uwatetekela wa cine talingile ukukwata iciputulwa muli fyene. ''Bene bonse abo abasenda ulupanga bakafwa no lupanga'' (Mateo 26:52). Ici cili kubwekeshapo icipoope ca Mushilo icantanshi sana: ''Uyo onse uwasuumya umulopa wa muntu (ku mufulo), ku muntu eko umulopa wakwe ukasuumiwa: pantu mu cipasho cakwa Lesa emo wene aapangile umuntu'' (Ukutendeka 9:6). Eico ulufyengo lonse ku muntu munensu mu kwishiba luli lufyengo kuli Lesa, kano Wene nga asuminisha lwene.

Pesamba lya mulingo wa Bwina Kristu, ifwe twaebwa ukuti, ''Mutemwe abalwani benu, mupaale bene abo abatiipa imwe, mucite icisuma kuli bene abo abapata imwe, kabili mupepe pali bene abo ababoomfya imwe mu kusuulwa no kucusha imwe'' (Mateo 5:44; Luke 6:27). Abashilika na bapolisi baboomba imilimo mu kupinkana ukwalungatana ne fipoope ifi kabili eico uwatetekela uwa cine ali no kutaluka ukufuma ku kwampana konse na yene. Nangu fye ukwabula ukuibiika mu kucita ulufyengo mu kulungatana, ukuboomba mukati ka tubungwe utu nangu ukuba mu mulimo uwasuntikana na twene, mu cishinka cili icishifwaikwa; kabili, umulimo onse uyo uwasanshamo ukucita umulapo wa kuipeela ku maka ya musango uyu, yaibila ifwe ubuntungwa bwesu ubwa kampingu wa kunakila amafunde yakwa Lesa. Eico abatetekela aba cine lyonse bali no kuba ni bakampingu wa kukaana ku milimo ya bashilika na bapolisi mu musango onse, nangu lyonse balafwaya ukuboomba incito imbi mu nshita sha bwafya bwa calo cabo iyo ili ne fintu ifya kwafwa umuntu munabo.