Cakulundapo 9: Ukonaula Kwa Myulu Ne Calo

Apo ukupekanya kwakwa Lesa kuli kwa kupampamika Ubufumu Bwakwe pano pa calo (mona Isambililo 5), cene tacilingile ukutontonkanyo kuti Wene akonaula icalo ici ica mushili, ne Sambililo 3:3 nalilangilila ukuti Wene alitwalilila ukulaya ukukaana cita icintu ca musango uyu. Eico ifi ifili pa mulu ifyakusontelela ku konaula kwa myulu ne calo fifwile ukusendwa mu mulumbe.

Amashiwi ukufuma muli Petro yalelanga ukupalana pakati ka bupingushi pa calo pa nshita yakwa Nowa na fintu fikacitika pa ''bushiku bwakwa Shikulu'' kuntanshi. ''Isonde ilyaliko pa nshita ilya, pakuba no kubundwa na menshi, lyalilobele: lelo imyulu ne calo, ifilipo nomba...fyasungilwa umulilo pa bushiku bwa bupingushi'' (2 Petro 3:6,7).

Petro alesonta ubupusano pakati ka menshi ayali cakubomba ca bonaushi pa nshita yakwa Nowa, no mulilo untu ukabomfiwa pa kwisa kwa cibili. ''Imyulu ne calo'' ifya pa nshita yakwa Nowa tafyaonawilwe mu cituntulu - ''onse umubili wa munofu'' uyo uwali wa lubembu walyonawilwe (Ukutendeka 7:21 pashanya 6:5,12). Eico 'Imyulu ne calo' filesonta ku musango wa fintu nangu ku kubomba kwa buntunse. Abo abashiiluka aya mashiwi batemwa ukusuula ukonaula kwa 'myulu' kuntu kulesoswapo. Ici tekuti cisendwe mu cituntulu - yene ili cifulo ca bwikalo bwakwa Lesa (Amalumbo 123:1), kulya takwaba ulubembu (Habakuki 1:13; Amalumbo 65:4,5), kabili cilangisha ubukata bwakwa Lesa (Amalumbo 19:1). Nga fyene fyasonta ku cintu cimo ica mulumbe, eico cifwile ne 'calo' ni ifyo fine.

Amashiwi ayakonkapo yalanga ifyo 'imyulu ne calo' mu fiputulwa fimbi fya Baibele tafili na kusendwa mu cituntulu, lelo fisonta fye ku musango wa fintu pa calo:

- ''Ine namwene icalo, kabili, moneni, cene tacali cintu, kabili icafumuka, ne myulu, na yene tayakwete lubuuto...Pantu efyo Yehoba alanda, Icalo conse (ca Israele) cikaba icapomoka...Pa mulandu uyu icalo cikaloosha, ne myulu pamulu ikaba iyafiita'' (Yeremia 4:23-28). Ubusesemo ubu bwa bupingushi ubukeesa pa 'myulu ne calo' fya calo ca bena Israele na bantu ba ciko, pa mulandu uyu bene bakaloosha (te mulu ne calo mu cituntulu).

- Mose intanshi aebele abena Israele bonse: ''Peeni amatwi, Imwe mwe myulu, na ine ndesosa; kabili umfwa, We calo, amashiwi ya mu kanwa kandi'' (Amalango 32:1). Cene calishininkishiwa ukuti kwali imisango ibili ya bantu abo wene asoseleko: 1) ''Abakalamba ba mitundu yenu'' na 2) ''ulukuta lonse lwakwa Israele'' (Amalango 31:28,30). Eico abakalamba kuti balingana ne 'myulu' elyo abantu fye ne 'calo'.

- Esaya aiswile ubusesemo bwakwe mu musango uwapalana: ''Umfweni, Mwe myulu no kupeela amatwi, We calo...Umfweni icebo cakwa Yehoba, imwe bakateeka...peeni amatwi ku mafunde yakwa Lesa wesu, mwe bantu'' (Esaya 1:2,10). Kabili kuli ukulingana pakati ka myulu na bakateeka; na pakati ka calo na bantu.

- ''Wene akakuuta ku myulu ukufuma pamulu, na ku calo, ukuti wene apingule abantu Bakwe'' bakwa Israele (Amalumbo 50:4). Ici caisosela icine ceka.

- ''Ine nkasunkanya inko shonse...Ine nkasunkanya imyulu ne calo'' (Hagai 2:7,21) cimo cine.

- ''Pantu ulupanga lwandi lukooweshiwa mu mulu: moneni, lwene lukeesa panshi pali Idumea...Ulupanga lwakwa Yehoba nalwisula no mulopa...pantu Yehoba nakwata...ukwipaya kukalamba mu calo ca Idumea'' (Esaya 34:5,6). 'Umulu' pano walinganishiwa kuli Idumea; eico ubusesemo bwantashi ubwakuti ''umulalo wa mulu onse ukasunguluka'' (Esaya 34:4) bulesonta ku kusunguluka kwakwa Idumea.

- Imyulu ne calo ifilumbwilwe ngo kusunguluka muli Esaya 13 filesonta ku bantu ba mu Babiloni. Mu kukonkana kwa mashiwi pa mulandu wakwa Babiloni ifwe tubelenga ukuti Lesa ''akasunkanya imyulu, ne calo cikafuma mu cifulo caciko...cene cikaba nge mpombo iletamfiwa...bene umuntu onse akapilibukila ku bantu bakwe bene, no kufulumukila mu calo cakwe cine'' (Esaya 13:13,14). Eico ukufulumuka kwa myulu ne calo kwalinganishiwa na kulya ukwa bantu. Aba Hebere 9:26 asosa palwa ''mpela ye sonde'' ngo kwacitike mu myaka ya mwanda wa ntanshi panuma ya kufyalwa kwakwa Kristu - mu musango wakuti isonde lya bwina Yuda elyo lyalepwa.

Na pa kwikata na maka ifintu ifi mu mano yesu, cene cakwenekela ukuti ifyakusontelela kwa Cipingo Cipya ku mulu upya ne calo cipya pa kubwela kwakwa Kristu fisonta ku musango upya wa fintu untu ukeesamoneka lintu Ubufumu bwakwa Lesa bukapampamikwa.

Ukulolekesha muli 2 Petro 3 kwashininkisha ici. Panuma ya kulondolola ifyo 'imyulu ne calo' ifya ino nshita fikapwa, vesi 13 akonkanyapo: ''Lelo ifwe, ukulingana ne cilayo cakwe, tufwaya imyulu ipya ne calo cipya, umo umwaikala ubulungami''. Uku kulanda kwapa cilayo Cakwe (Lesa) ica muli Esaya 65:17: ''Moneni, ine nalenga imyulu ipya ne calo cipya''. Ifyashalapo muli Esaya 65 fyatwalilila ukulondolola uyu musango upya uwa fintu ngo uli bwikalo bwapwililila pano pa calo:

''Moneni, ine nalenga Yerusalemu icakusekelela...Bene tabakakuule na umbi ukwikalamo...umwaice akafwa ne myaka umwanda umo (ekutiila imyeo ya bantu ikalundako)...umumbulu no mwana wa mpaanga fikaliila pamo'' (Esaya 65:18-25).

Amapaalo aya icine cine yali no mulimo ku Bufumu bwakwa Lesa ubuleisa pa calo - e 'myulu ne calo' cipya ifikeesaikala pa cifulo ca mikalile ya nomba iya bulanda.