3.1 Ifilayo Fyakwa Lesa: Ukulondolola

Pali ino nshita mu masambililo yesu ifwe natufika pa kwiluka kukalamba kwa ifyo Lesa ali na fintu abomba. Mu kucite fi ifwe natufumyapo ukukaanailuka ukwaishibikwa palwa fintu ifi. Nomba ifwe tulefwaya ukulolesha bwino bwino pa fintu ifyo Lesa ''alaile kuli bene abatemwa wene'' (Yakobo 1:12; 2:5) pa kusunga amafunde Yakwe (Yohane 14:15).

Ifilayo fyakwa Lesa mu Cipingo ca Kale e fintu fyapanga isubilo lya cine lya Bena Kristu. Mu nshita yakulubulula pa mweo wakwe, Paulo asosele palwa cilambu ca kuntanshi pali ico wene ali uwaiteyanya ukulufya ifintu fyonse: ''Nomba ine ninjiminina no kupingulwa pa mulandu we subilo lya cilayo cacitilwe na Lesa kuli bashifwe...pa mulandu we subilo lya ciko...ine ndeshininwa'' (Imilimo 26:6,7). Wene aliposele inshita ikalamba ya mweo wakwe ukubila ''ilyashi lya nsansa (e Mbila nsuma), ifyo icilayo ico icacitilwe kuli bashifwe, Lesa alifikilisha...mukuti wene aliimya Yesu'' (Imilimo 13:32,33). Paulo alondolwele ukuti ukutetekela mu filayo filya kwapeele isubilo lya kubuuka ukufuma ku bafwa (Imilimo 26:6-8 pashanya 23:8), ukwishiba kwa kwisa kwa cibili kwakwa Yesu mu bupingushi no kwa Bufumu bwakwa Lesa ubuleisa (Imilimo 24:25; 28:20,31).

Ifi fyonse fyaibisha umulumbe wakuti Icipingo ca Kale cili fye lyashi lya cilandelande ilya kale ilyakwa Israele ilyo ilishisosa palwa mweo wa pee. Lesa tapumikiishe ukupingula imyaka 2,000 kunuma ukuti Wene ali no kupeela ifwe umweo wa pee ukupitila muli Yesu. Ukupanga uku kwali na Wene ukufuma ku kutendeka:-

''(Ili) isubilo lya mweo wa pe, lintu Lesa, u ushinga bepa, alaile intanshi isonde talilatendeka; lelo mu nshita shino alanga icebo cakwe (pali lyene) ukupitila mu kubila'' (Tito 1:2,3).

''Ulya umweo wa pee, untu wali na Wishi, kabili wasokolwelwe kuli ifwe'' (1 Yohane 1:2).

Pa kumona ukuti ukupanga kwakwa Lesa ukwa kupeela abantu Bakwe umweo wa pee kwali na Wene ukufuma ku kutendeka, cene tacili icalinga ukuti Wene ali no kwikala tondolo pali kwene mu nshita ya myaka 4,000 ya kubomba Kwakwe na bantu iyalembwa mu Cipingo ca Kale. Mu cishinka, Icipingo ca Kale caisulamo amasesemo ne filayo fintu cila cimo cipeela amashiwi ayengi palwe subilo ili lintu Lesa apekanisha abantu Bakwe. Cene ni pa mulandu wa ici eco ukwiluka kwa filayo fyakwa Lesa kuli bawishi ba bwina Yuda kuli ukwacindama palwe pusukilo lyesu: icakuti Paulo aibukisheko abatetekela mu Efese ukuti ilyo bene bali tabalaishiba ifi fintu, bene ''bali ababulwa Kristu, bali bambibambi ukufuma ku bukaya bwakwa Israele, kabili abeni ku fipingo fya cilayo, ababula isubilo, kabili ababulwa Lesa mwi sonde'' (Abena Efese 2:12) - nangu cibe ukwabulo kutwishika bene baletontonkanya ukuti ukutetekela kwabo kwa kale ukwa busenshi kwapeele kuli bene isubilo limo no kwishiba kwakwa Lesa. Lelo ici e bwafya bwa kukaanaishiba ifilayo fyakwa Lesa ifya Cipingo ca Kale - mu cituntulu ''ukwabula isubilo, kabili ukwabula Lesa mwi sonde''. Ibukisha ifyo Paulo alondolwele isubilo lya Bwina Kristu nge ''subilo lya cilayo cacitilwe na Lesa kuli bashifwe (ba bwina Yuda)'' (Imilimo 26:6).

Cene cili cishinka ca bulanda icakuti ifilonganino finono fibika ukukonkomesha uku pa fiputulwa ifi fya Cipingo ca Kale cintu fyene filingile ukucita. ''Ubwina Kristu'' bwasangukila mu mipepele yashintilila pa Cipingo Cipya - nangu nalyo line kutemwa ukubomfya fye amavesi yanono ukufuma muli cene. Yesu abikile bwino bwino ukukonkomesha mu nshila iyalungama mu kupilibula:

''Nga bene tabomfwa kuli Mose (ekutiila amabuku yalya yasano yakubalilapo ya Baibele yantu wene alembele), na bakasesema, tekuti bene bapatikishiwe, nangu umuntu umo abuuka ukufuma ku bafwa'' (Luka 16:31).

Amano yacifyalilwa kuti yatontonkanya ukuti ukutetekela fye mu kubuuka kwakwa Yesu ninshi calinga (pashanya Luka 16:30), lelo Yesu alandile ukuti ukwabula ukwiluka kutuntulu kwa Cipingo ca Kale, ici tekuti cicitike mu kupwililila.

Ukuwa kwa citetekelo ca basambi panuma ya kukulikwa pa capindama kwaishibikwe kuli Yesu ukutuntuka ku kubulwa kwabo kwa kubika amano bwino bwino ku Cipingo ca Kale:-

''Wene alandile kuli bene, Mwe bapumbu, kabili abafina imitima ukutetekela (bwino bwino) fyonse fintu bakasesema basosa: bushe tacilingile Kristu ukucula ifi fintu, no kwingila mu bukata bwakwe? Kabili ukutendeka pali Mose na bakasesema bonse, wene alondolwele kuli bene mu Malembo yonse ifintu ifyakumine wene umwine'' (Luka 24:25-27).

Mona ukukonkomesha Kwakwe pa musango Icipingo ca Kale conse calandile palwa Wene. Cene ta cali cakuti abasambi bali ababulo kubelenga nangu ukumfwa amashiwi ya Cipingo ca Kale, lelo bene tabailwike aya mashiwi bwino bwino, kabili eico bene ta batetekele yene mu cine. Eico ukwiluka kwalungama kwa Cebo cakwa Lesa, ukucila fye ukulabelenga cene, e cifwaikwa pa kukusha icitetekelo ca cine. AbaYuda bali abapimpa mu kubelenga kwabo kwa Cipingo ca Kale (Imilimo 15:21), lelo pa mulandu wakuti bene tabailwike ifintu fya ciko ifyasontele ku fintu fyakwa Yesu ne Mbila nsuma Yakwe, bene tabatetekele cene mu cituntulu, eico kabili Yesu alandile kuli bene:-

''Imwe nga mwatetekela Mose, imwe nga mwalitetekela ine, pantu wene alembele palwa ine. Lelo imwe nga ta mutetekela mu kulemba kwakwe, bushe imwe mukatetekela shani amashiwi yandi?'' (Yohane 5:46,47)

Nangu bene balebelenga Baibele, bene ta balemona imbila ituntulu pali Yesu, nangu bene batemenwe ukutontonkanya ukuti bene balishininkishiwe kwi pusukilo. Yesu ali no kubeba:-

''Fwayeni mu Malembo (ekutiila bwino bwino - pashanya Imilimo 17:11); pantu muli yene imwe mutontonkanya (muli abaishininkisha) ukuti imwe mwalikwata umweo wa pee: kabili yene e yashimika ubunte palwa ine'' (Yohane 5:39).

Kabili cene kuti caba ifi na bantu abengi abo abakwata ukwishiba kwa pa mulu kwa fimo fimo ifyacitike no kusambilisha kwa Cipingo ca Kale kuntu bene batoola mukupulikisha. Imbila yacipeshamano yakwa Kristu ne Mbila nsuma ya Bufumu bwakwa Lesa na nomba ilataluka kuli bene. Wene e mulimo wa ili isambililo ukufumya iwe mu cifulo cilya pa kulangilila mu cituntulu umwalola ifilayo fikalamba fya Cipingo ca Kale:-

- Mwi bala lya Edeni

- Kuli Nowa

- Kuli Abrahamu

- Kuli Dabidi

Amashiwi pali fyene yasangwa mu mabuku ya ntanshi yasano aya Baibele (Ukutendeka-Amalango) ayo yalembelwe na Mose, na muli bakasesema ba mu Cipingo ca Kale. Fyonse ifintu fya Mbila nsuma ya Bwina Kristu fisangwa muno. Paulo alondolwele ukuti ukubila kwakwe kwa Mbila nsuma iyi ta kwalandile ''fintu fimbi ukucila filya ifyo bakasesema na Mose balandile ukuti fili no kwisa: ukuti Kristu ali no kucula, no kuti wene ali no kuba wa ntanshi ku kubuuka ukufuma ku bafwa, no kulanga ulubuuto ku bantu'' (Imilimo 26:22,23), na munshiku shakwe shakupelekesha ulwimbo ulu lwashele umusango umo wine: ''wene (Paulo) alelondolola no kushimiko bunte bwakwa Lesa...ukufuma mwi funde lyakwa Mose pamo na muli bakasesema, ukufuma ulucelo ukufika icungulo'' (Imilimo 28:23).

Isubilo lyakwa Paulo, umwina Kristu ulya uwacilamo, lilingile ukuba e subilo lya kukoselesha ifwe pamo; pantu lyene lyali lubuuto ulwa lulumbi pa mpela ya bwendo bwa mweo wakwe, cene efyo cilingile ukuba ku mwina Kristu onse uwasakamana. Pa kuba abaleaka no kukoseleshiwa uku, ifwe nomba kuti twa ''fwaya mu Malembo''.