10.2 Bushe Ifwe

Kuli amano ayaikatwa ku bengi ayakuti ulubatisho kuti lwacitwa, nokucila pa tunya, pa kusaansa amenshi pa mpumi shabo (ekutiila 'ukubacita abena Kristu'). Ici cili mu kupinkana nganshi ku fifwaikwa muli Baibele pa lubatisho.

Ishiwi lya ciGreek 'baptizo', ilyo ilyapilibulwa 'ukubatisha' muli Baibele wa Cingeleshi 'baptize', talipilibula ukusaansa; lyene lipilibula ukusamba no kwibisha mu menshi ukwapwililika (mona ukulondolola mu mabuuku ayeetwa concordances ayakwa Robert Young na James Strong). Ishiwi ili liboomfiwa mu ciGreek cakale ukukuma ku fyombo ukwibila no 'kubatishiwa' (ekutiila ukwibishiwa) mu menshi. Lyene kabili liboomfiwa ku kusontelela ku ciputulwa ca nsalu iilepilibulwa ilangi ukufuma ku musango umo ukuya kuli umbi pa 'kubatisha', nangu ukutubika yene mwi langi. Pa kupilibula umusango wa nsalu, cene cashininkishiwa ukuti yene yaali no kwibishiwa pesamba lya menshi ye langi, ukucila ukubuula ilangi ukusaansa pa nsalu. Icakuti ukwibisha icine cine kuli e musango uwalungama uwa lubatisho kwalangililwa ku mavesi ayalakonkapo:-

- ''Yohane pamo aalebatisha mu Aenoni mupepi na Salimu, pantu kwali amenshi ayengi kulya: kabili bene baishile, no kubatishiwa'' (Yohane 3:23). Ici calanga ukuti ''amenshi ayengi'' yaalefwaikwa pa lubatisho; lwene nga lwacitilwe pa kusaansa amatoni yanono aya menshi, ninshi imbeketi fye imo iya menshi yaali no kukumana pa bantu imyanda. Abantu baishile ku cifulo ici pa mbali ya Mumana Yordani ku lubatisho, ukucila Yohane ukuya aleshinguluka kuli bene ne botolo lya menshi.

- Yesu, pamo, alibatishiwe kuli Yohane mu Mumana Yordani: ''Yesu, lintu wene aabatishiwe, aile pamulu ilyo line ukufuma mu menshi'' (Mateo 3:13-16). Ulubatisho lwakwe icine cine lwali lwa kwibisha - wene ''aile pamulu...ukufuma mu menshi'' panuma ya lubatisho. Umo pa milandu iyalengele Yesu ukubatishiwa wali ni pa kubiika icilangililo, icakuti takuli umuntu uwingatunga ukukonka Yesu bwino ukwabula ukukopa icilangililo ca lubatisho lwa kwibisha.

- Mu musango uwapalana, Filipi na mushika wa calo ca Ethiopia ''baileikilila bonse mu menshi...kabili wene aabatishe wene. Kabili ilyo bene baishile pamulu ukufuma mu menshi...'' (Imilimo 8:38,39). Ibukisha ukuti mushika aalombele ulubatisho lintu wene aamwene icishiba: ''Mona, pano pali amenshi: bushe cinshi calesha ine ukubatishiwa?'' (Imilimo 8:36). Cene mupepi cili cakushininkisha ukuti umuntu ulya tekuti atoole ubulendo bwa mu ciswebebe ukwabula nangu fye amenshi yamo pamo na nkwe, pamo nga mwi botolo. Eico ulubatisho nga lwali lwa kusaansa, lwene nga lwacitilwe ukwabula ukukabila kwa cishiba.

- Ulubatisho e kushiikwa (Abena Kolose 2:12), uko ukwalangilila ukufimba ukwapwililika.

- Ulubatisho luleitwa 'ukusamba' kwa membu (Imilimo 22:16). Icishinka ca kupilibuka kwa cine capashaniwa ku 'kusamba' mu Ukusokolola 1:5; Tito 3:5; 2 Petro 2:22; Aba Hebere 10:22 na yambipo. Insoselo iyi iya kusamba ili iya mulimo nganshi ku lubatisho lwa kutubika ukucila ku kusaansa.

Kuli ukulangilila ukwingi mu Cipingo ca Kale ukuti ukupalama kuli Lesa ukwasuminishiwa kwali kupitila mu musango umo uwa kusamba. Bashimapepo baali no kusamba ukwapwililika muli baafwa uwitwa 'umusambilo' intanshi bene tabalaisa mupepi na Lesa mu mulimo (Ubwina Lebi 8:6; Ukufuma 40:32). Abena Israele baali no kusamba pa kuiwamya abene ukufuma ku fyabusaali fimo (pamo nga Amalango 23:11), ifyo ifyaiminineko ulubembu.

Umuntu uwitwa Naamani aali Mwinafyalo uwa fibashi uyo uwafwaile ukuposhiwa kuli Lesa wakwa Israele. Mu musango ulya wene aimininako umuntunse uwaumwa ku lubembu, mu cituntulu alepita mu mfwa ya mweo pamulandu wa lubembu. Ukupola kwakwe kwali kwa kuitubika mu Mumana Yordani. Intanshi aasangile umulimo uwanaka uyu ukukosa ukusuminisha, pa kutontonkanya ukuti Lesa aali no kufwaya wene ukucita umulimo umo ukalamba, nangu ukuitubika umwine mu mumana ukalamba kabili uwaishibikwa, pamo nga Abana. Mukupalana, ifwe kuti twasanga cene icakosa ukutetekela ukuti umulimo uwayanguka umusango uyu kuti mukupelekesha waletapo ipusukilo lyesu. Cene cili icawamapo ukutontonkanya ukuti imilimo yesu no kwampana kwa cintubwingi ne bumba ilikalamba, icilonganino icaishibikwa (pashanya umumana Abana) kuti fyapususha ifwe, ukucila umulimo uyu uwayanguka uwa kwampana ne subilo lya cine lyakwa Israele. Panuma ya kuitubika mu Yordani umubili wa munofu uwakwa Naamani ''wabwelele ukupalana no mubili wa munofu uwa mwana umunono, kabili wene aali uwabusaka'' (2 Ishamfumu 5:9-14).

Nomba kulingile ukuba icifulo icinono ica kutwishika ukuti 'ulubatisho' lusontelela ku kutubika mu menshi ukwapwililika panuma ya kubalilapo ukwiluka ilyashi ilituntulu lya Mbila nsuma. Ukulondolola uku ukwa lubatisho ukwashintilila pali Baibele takusontelela ku cifulo ca muntu uyo icine cine alebatisha mu cituntulu. Ulubatisho pa kuba kwibisha mu menshi panuma ya kutetekela kwa Mbila nsuma, cene mwi sambilisho cili icingacitika umuntu ukuibatisha umwine. Lelo, pantu ulubatisho luli fye lubatisho pamulandu wa masambilisho ayalungama yantu umuntu aikata pa nshita ya kwibisha, cene mukushininkisha cili cakupandwa amano ukubatishiwa kuli umbi uwatetekela amasambilisho aya cine, uyo intanshi ya fyonse engafwailisha icipimo ca kwishiba kuntu umuntu akwata intanshi ya kwibisha wene mu cituntulu.

Eico kuli ulutambi pakati ka Bamunyina muli Kristu (Christadelphians) ulwa kukwata ukulanshanya ukwashika no musambi onse uwa lubatisho intanshi ya kwibisha ukutuntulu. Ukutantika kwa mepusho aya musango nga yalya ayasangwa pa mpela ya cila Isambililo mwi buuku ili kuti kwapanga ishintililo pa kulanshanya kwa musango uyu. Bamunyina muli Kristu (Christadelphians) baleenda bamailoshi amakana ku kwafwilisha umuntu umo fye ukubatishiwa; uyu e musango wa cipeshamano ca muntu umo fye ukwisa kwi pusukilo lya cine lya mweo wa pee, icakuti ifwe icantanshi tatwasakamana impendwa ya balepilibuka. Imibeele isuma ukucila ubwingi e cikulu ca musango wesu.