9.1 Ukucimfya Kwakwa Yesu

Isambililo ilyapita lyalangilila ifyo Yesu aakweete umusango wa mubili wesu uwa buntunse kabili aalituunkilwe ukucita ulubembu pamo nga ifwe. Ubupusano pakati ka wene na ifwe buli bwakuti wene umupwilapo aacimfishe ulubembu; nangu aakweete umusango wa mubili wa cifyalilwa uwa lubembu, wene lyonse aalangiishe imibeele iyapwililila. Icipeshamano ca ici cilingile ukukoselesha ifwe lyonse lintu ifwe twatwalilila ukwishiba cene. Kuli ukukonkomesha ukwabwekeshiwapo ukwa mu Cipingo Cipya pa mibeele iyapwililila iyakwa Kristu:-

- Wene ''mu nshila shonse aalituunkilwe pamo ngefyo ifwe tuli, lelo ukwabula ulubembu'' (Aba Hebere 4:15).

- Wene ''taaishiibe ulubembu''. ''Muli wene tamuli ulubembu'' (2 Abena Korinti 5:21; 1 Yohane 3:5).

- ''Uyo ushacitile ulubembu, nangu ubufi tabwasangilwe mu kanwa kakwe'' (1 Petro 2:22).

- ''Uwa mushilo, uwa mutende, uwabula ukukowela, uwa lekana ukufuma ku babembu'' (Aba Hebere 7:26).

Ifyalembwa fya Mbila nsuma fyalangilila ifyo abantu banankwe baaishiibe ubusuma ubwapwililila ubwalepongoloka ukufuma ku mibeele yakwe, ukulangwa mu mashiwi na mu micitile yakwe. Umukashi wakwa Pilato aaishiibe ukuti wene aali ''muntu uwalungama'' (Mateo 27:19), uushalingile ukukaandwa; icita ca bena Roma ico icamweene imibeele yakwa Yesu lintu aakobeekwe pa capindama, calandilepo, ''Icine cine uyu aali muntu umulungami'' (Luka 23:47). Intanshi mu mweo wakwe, Yesu aeseshe abaYuda ne lipusho ili: ''Bushe ninani uwa muli imwe uwanshinina no lubembu?'' (Yohane 8:46). Kuli ili takwali ubwasuko.

Pamulandu wa mibeele yakwe iyapwililila, Yesu aali e kusokoloka kwakwa Lesa mu mubili wa munofu (1 Timote 3:16); Wene aaboombele no kusosa ngefyo Lesa aali no kucita ngacakuti Wene aali muntu. Eico wene aali e cipasho cakwa Lesa - ''icipasho cakwa Lesa ushimoneka'' (Abena Kolose 1:15). Pamulandu wa ici, takuli ukukabila ku bantu abakufwa ukumona Lesa mu cituntulu. Ngefyo Yesu aalondolwele, ''Wene uyo uwamona ine amona Tata; kabili bushe nishani nomba imwe mulelanda ukuti, Langa ifwe Wiso (mu cituntulu)?'' (Yohane 14:9).

Pa kwikala mwi sonde ilya lubembu, no kucushiwa no lubembu mu mubili wesu uwa cifyalilwa, cene cili icakosa kuli ifwe ukwishiba ukupwililika no bukulu bwa kucindama kwa bumupashi ukwakwa Kristu; ukwakuti umuntu uwa musango wa mubili wesu engalinga ukusokolola mu kupwililika ubulungami bwakwa Lesa mu mibeele yakwe. Ukutetekela ici kulefwaya icitetekelo ica cine ukucila fye ukusuminisha amano ya masambililo ya mipepele ayakuti Kristu aali ni Lesa Umwine; cene caishibikwa ukuti amasambilisho ya bufi palwa lesa patatu na 'buMupashi bwakwa Kristu' yali ayaishibikwa nganshi, pa kumona ukuti yene yali ayanaka ukupokelela.

Pamulandu wa kuti wene aakweete umusango wa mubili wesu uwa cifyalilwa, Kristu aali no kufwa. Wene aali wa mu bufyashi bwakwa Adamu ukupitila muli Maria, kabili bonse aba mu bana bakwa Adamu bali no kufwa (1 Abena Korinti 15:22). Bonse aba mu bufyashi bwakwa Adamu baali no kufwa pamulandu wa lubembu lwakwe, ukukaanasakamana ubulungami bwabo abene: ''Imfwa yaateekele...ukupitila mu kulufyanya kwa muntu umo (Adamu) abengi bali abafwa...ubupigulo bwaali (pamulandu wa) muntu umo (Adamu) ku kusekwa (ku mfwa)...pa kukaananakila kwa muntu umo abengi baacitilwe ababembu'', kabili eico baali no kufwa (Abena Roma 5:14-19 pashanya 6:23). Ngo wa mu bufyashi bwakwa Adamu, Kristu 'aacitilwe' 'umubembu' kabili eico aali no kufwa, ngefyo bonse aba mu bufyashi bwakwa Adamu baapeendelwe nga ababembu abawamina imfwa pamulandu wa lubembbu lwakwe. Lesa taapilibwile icipoope ici, Wene aalekele cene ukukuma Kristu pamo. Lesa ''aacitile wene ukuba ulubembu pali ifwe, uyo ushaishiibe ulubembu'' (2 Abena Korinti 5:21).

Ukufumyako Yesu, bonse aba mu bufyashi bwakwa Adamu balingile ukukaandwa uku, pantu ifwe bonse tulacita ulubembu cila muntu. Yesu aali no kufwa pantu wene aali wa musango wa mubili wesu uwa cifyalilwa, ukwaakana icitiipu ico icaishile pa bufyashi bwakwa Adamu. Lelo, pantu wene umwine taacitile icintu icawamina imfwa ''Lesa aabuushishe wene ukufuma ku bafwa, ukukakula wene ukufuma ku bukali bwa mfwa, pantu cene cali icishingacitika imfwa ukusunga ifikakilo fyaiko pali wene'' (Imilimo 2:24 N.I.V.). Kristu ''aalangilwe ukuba Umwana wakwa Lesa na maka, ukulingana no mupashi wa bumushilo, pa kubuuka ukufuma ku bafwa'' (Abena Roma 1:4). Eco cene cali ni pamulandu wa mibeele yakwa Kristu iyapwililila, ''umupashi wakwe uwa bumupashi'', eco wene aabuushiwe mu bukata ukufuma ku bafwa.

Kristu taafwile pa capindama pamulandu fye wene aali wa musango wa mubili wa buntunse. Wene mu kuitemenwa aapeele umweo wakwe uwapwililila nge ca bupe kuli ifwe; wene aalangile ukutemwa kwakwe pali ifwe pa kufwa ''pa membu shesu'' (1 Abena Korinti 15:3), ukwishiba ukuti ukupitila mu mfwa yakwe wene aali no kunoonkela ifwe ipusukilo lya kupelekesha ukufuma ku lubembu ne mfwa (Abena Efese 5:2,25; Ukusokolola 1:5; Abena Galatia 2:20). Pantu Yesu aali uwapwililila mu mibeele wene aali na maka ya kucimfya icafumine mu lubembu pa kuba e muntu wa ntanshi ukubuuka ukufuma ku bafwa no kupeelwa umweo ushifwa. Eico abo bonse abaikuminisha abene kuli Kristu ukupitila mu lubatisho ne nshila ya mweo iyapala Kristu balikwata isubilo lya kubuuka ukufuma ku bafwa ne cilambu ifyapalana.

Muli ici e mwalala icishinka ca bukata ica kubuuka kwakwa Kristu ukufuma ku bafwa. Cene e ''cishininkisho'' cakuti ifwe tukabuuka ukufuma ku bafwa no kupingulwa (Imilimo 17:31), kabili nga icine cine ifwe tuli abapalana na wene, tukaakana icilambu cakwe ica mweo ushifwa, ''ukwishiba (mu kushininkisha) ukuti wene uyo uwaimishe Shikulu Yesu pa mulu akeemya ifwe pa mulu pamo kuli Yesu'' (2 Abena Korinti 4:14; 1 Abena Korinti 6:14; Abena Roma 6:3-5). Nga ababembu, ifwe twalinga imfwa ya pee (Abena Roma 6:23). Lelo, pamulandu wa mweo wakwa Kristu uwapwililila, imfwa yakwe iyakunakila no kubuuka kwakwe ukufuma ku bafwa, Lesa ali na maka ya kupeela ifwe ica bupe ca mweo wa pee, mu kupwililika ukwalingana ne fipoope Fyakwe fyonse.

Pa kufumya imikofu ya membu shesu, Lesa ''apeenda ubulungami'' (Abena Roma 4:6) kuli ifwe ukupitila mu citetekelo cesu mu filayo Fyakwe ifye pusukilo. Ifwe twaishiba ukuti ulubembu luleeta imfwa, eico ifwe icine cine nga twatetekela ukuti Lesa akapususha ifwe ukufuma kuli lwene, ifwe tufwile ukutetekela ukuti Wene akapeenda ifwe kwati ifwe tuli abalungami, nangu ifwe tatuli. Kristu aali uwapwililila; pa kuba muli Kristu icine cine, Lesa kuti apeenda ifwe kwati ifwe tuli abapwililila, nangu ifwe fwebene tatuli. Lesa aacitile Kristu ''ukuba ulubembu pali ifwe, uyo ushaishiibe ulubembu; ukuti ifwe twingacitwa ubulungami bwakwa Lesa muli wene'' (2 Abena Korinti 5:21), ekutiila ukuba muli Kristu ukupitila mu lubatisho no mweo uwapala Kristu. Eco kuli abo ''abali muli Kristu Yesu'', wene ''acitwa muli ifwe...ubulungami, no kushishiwa, no kulubula'' (1 Abena Korinti 1:30,31); eico ivesi ili ilyalakonkapo lyakoselesha ifwe ukulumbanya Kristu pa fintu ifikalamba wene aaboomba: ''Mu Mbila nsuma ubulungami ukufuma kuli Lesa bwasokololwa, ubulungami ubo ubuli ku citetekelo'' (Abena Korinti 1:17, N.I.V.). Eico ukwiluka ifintu ifi kuli ciputulwa icifwaikwa ica kwishiba Imbila nsuma ya cine.

Ici conse cacitilwe icingacitwa ukupitila mu kubuuka kwakwa Kristu ukufuma ku bafwa. Wene aali e ''fisabo fya ntanshi'' ifya kulobolola konse ukwa bantunse abo abakacitwa abashifwa ukupitila mu kuboomba kwakwe (1 Abena Korinti 15:20), ''ibeli'' lya lupwa ulupya ulwa bumupashi ulo ulukapeelwa umusango wa mubili wakwa Lesa (Abena Kolose 1:18 pashanya Abena Efese 3:15). Eico ukubuuka kwakwa Kristu ukufuma ku bafwa kwacitile cene icingacitwa kuli Lesa ukupeenda abatetekela muli Kristu kwati bene bali abalungami, ukumona ukuti bene balifimbwa ku bulungami bwakwe. Kristu ''aapeelwe pa kulufyanya kweesu, kabili aabuushiwe libili pa kulungamikwa kweesu'' (Abena Roma 4:25), ishiwi ilipilibula 'ukuba umulungami'.

Cene cisenda icitetekelo icakwishiba, icakutontonkanya mu fintu ifi pa kuba uwashininkisha icine cine ukuti ifwe kuti twapeendwa kuli Lesa kwati ifwe tuli abapwililila. Kristu kuti aaimika ifwe pa cipuna ca bupingulo ''abaabula akalema kuntanshi ya cinso ca bukata bwakwe'', ''abamushilo kabili abashitungwa akabi kabili abashikalipilwa mu cinso cakwe'' (Yuda 24; Abena Kolose 1:22 pashanya Abena Efese 5:27). Apo twakwata umusango wesu wa mubili wa lubembu no kutwalilila ukufilwa kwa bumupashi, cene cisenda icitetekelo icakosa pa kutetekela ici icine cine. Ukwimya fye ukuboko pa 'kulongana kwa cintubwingi' nangu mu kucenjela ukucita ukusuminisha ku fyatantikwa fya masambilisho tacili icaampana no musango uyu uwa citetekelo. Cene cili kwiluka ukwalungama palwa kubuuka kwakwa Kristu ukufuma ku bafwa e cilingile ukukoselesha icitetekelo cesu: ''Lesa...aabuushishe wene ukufuma ku bafwa...ukuti icitetekelo cenu ne subilo (lya kubuuka ukufuma ku bafwa ilyapalana) fingaba muli Lesa'' (1 Petro 1:21).

Eico cene cili fye ni ku lubatisho muli Kristu ulwalungama eko ifwe twingabeela ''muli Kristu'' no kufimbwa ku bulungami bwakwe. Ku lubatisho ifwe twaikuminisha fwebene ku mfwa yakwe no kubuuka kwakwe ukufuma ku bafwa (Abena Roma 6:3-5), ifyo ifili e nshila ya kupokololwa kweesu ukufuma ku membu, ukupitila mukuba 'abalungamikwa', nangu abapeendwa abalungami (Abena Roma 4:25).

Ifintu ifyacipeshamano ifyo ifwe twatontonkanyapo mu ciputulwa ici fili ukutali na maboko yesu kano ifwe nga twalibatishiwa. Pa lubatisho ifwe tuikuminisha fwebene ku mulopa wakwa Kristu uwasuumine pa capindama; abatetekela basamba ''imingila yabo no (kucita) yene iyabuuta mu mulopa wa mwana wa mpaanga'' (Ukusokolola 7:14). Mu cishibilo, ninshi bene bafwikwa ne mingila iyabuuta, ukwimininako ubulungami bwakwa Kristu ubo ubwapeendwa ('ukupeelwa') kuli bene (Ukusokolola 19:8). Cene cili icingacitika ukulenga ifyakufwala ifi ifyabuuta ukuba ne fiko kumulandu wa lubembu lwesu (Yuda 23); lintu ifwe twacita ici panuma ya lubatisho, ifwe tufwile ukuboomfya kabili umulopa wakwa Kristu pa kusamba fyene ukubuuta ukupitila mu kwipusha Lesa pa kweleelwa ukupitila muli Kristu.

Cene cakonka ukuti panuma ya lubatisho ifwe tucili tulekabila ukutukuta pa kwikalilila mu cifulo ce paalo cintu ifwe twaingilemo pa nshita ilya. Kuli ukukabila kwa kuifwailisha lyonse, ukwa bushiku no bushiku pa mamineti yanono cila bushiku, pamo no kutwalilila amapepo no kufwaya ukweleelwa. Pa kucita ici ifwe lyonse tukaba abashininkisha mu kuinasha kwakuti, pamulandu wa kufimbwa kweesu no bulungami bwakwa Kristu, ifwe icine cine tukaba mu Bufumu bwakwa Lesa. Ifwe tufwile ukufwaya ukusangwa abaikala muli Kristu pa bushiku bwa mfwa yesu nangu pa kubwela kwakwa Kristu, ''te kukwata ubulungami (bwesu) fwebene...lelo bulya ubo ubuli mukupitila mu citetekelo (muli) Kristu, ubulungami ubo ubuli bwakwa Lesa ku citetekelo'' (Abena Filipi 3:9).

Ukukonkomesha ukwabwekeshiwapo pa citetekelo ukuleeta ubulungami ubwapeendwa, kwalanga ukuti takuli inshila nakalya umo ifwe twinganoonkela ipusukilo ku milimo yesu; ipusukilo lili pa cikuuku: ''Pantu ku cikuuku eko imwe mwapusukila ukupitila mu citetekelo; kabili tacili ca imwe mwebene: cene cili ca bupe cakwa Lesa: tacili ca mu milimo'' (Abena Efese 2:8,9). Ngefyo ukulungamikwa no bulungami fili 'fya bupe' (Abena Roma 5:17), efyo, pamo, ipusukilo lili. Eico ukukoseleshiwa kweesu mu kuboomba imilimo yonse iya mulimo wa Bwina Kristu kulingile ukuba kulya ukwa kutasha pafyo Lesa aaboombela ifwe - ukupeenda ifwe nga abalungami ukupitila muli Kristu, na muli ici ukupeela ifwe inshila ya kwi pusukilo. Cene cili ca busanso ukutontonkanya ukuti ifwe nga twaboomba imilimo ninshi tukapusushiwa. Ifwe fye tatwakafikilishe ukunoonka ipusukilo ifwe nga tutontonkanya mu musango uyu; cene cili ca bupe cintu ifwe tatwinganoonka, kano fye ukucipokelela ukwa kutemwa mu kutasha ukwashika, uko ukukamonekela mu milimo yesu. Icitetekelo ica cine cifyala imilimo nge cifumamo icituntulu (Yakobo 2:17).