Cakulundapo 27: ''Pa Kuba Mu Musango Wakwa Lesa''

''Yesu...pa kuba mu musango wakwa Lesa, taatontonkenye cene ukwiba ukuba uwalingana na Lesa; lelo umwine aaicitile uwabula ukucindama, kabili aabuulile pali wene umusango wa mubomfi'' (Abena Filipi 2:5-11). Amavesi aya yasendwa ukupilibula ukuti Yesu aali ni Lesa, lelo pa kufyalwa kwakwe wene aasangwike umuntu. Ici nga cili ca cine, ninshi ifishinka fyonse ificitilwe mu Masambililo 7 na 8 fifwile pamo ukufumishiwapo mu kulondolola. Cene calangwa ukuti ivesi limo tekuti lisuminishiwe ukupinkana no musango onse uwa kusambilisha kwa Baibele. Cene cili icacindama icakuti aya e mashiwi fye yeka ayo ayengaleetwa kuntanshi ku kulondolola kwa kufumyapo 'ukubula kwa kusuntikana' mu kupelulusha kwa abena lesa patatu - ifyo Yesu aipilibwile umwine ukufuma mu kuba Lesa mu Mulu ukuba akanya mwi fumo lyakwa Maria. Ukufwailisha ukwakonkapo kulefwaya ukulangilila ifyo amashiwi aya yapilibula icine cine.

1. Kuli amashiwi ayengi ayali fye ya mankumanya mukati ka mashiwi aya ayo ayapinkana nganshi na mano ya bena lesa patatu:

a) ''Kabili Lesa alisansabika pamulu'' Yesu ''kabili alipeela wene ishina'' (vesi 9) calanga ukuti Yesu taaisansabiike umwine -Lesa e wacitile cene. Cene cakonka ukuti wene taali mu musango wa kuba uwasansabikwa intanshi Lesa talacita ici kuli wene, pa nshita ya kubuuka kwakwe ukufuma ku bafwa.

b) Inshila yonse iya kuinasha kwakwa Kristu umwine no kusanabikwa kuli Lesa ukwakonkelepo yali no kuba ''ku bukata bwakwa Wishi Lesa'' (vesi 11). Eico, Wishi Lesa, tali uwalingana pamo no Mwana.

2. Ukutantikwa kwa mashiwi aya kufwile ukutontonkanyapo bwino bwino. Paulo tatendeke fye ukulanda pali Yesu ukufuma 'mu cakwelenganya fye'. Wene aasontele ku mano yakwa Yesu muli Abena Filipi 1:8. Ukubwelela kuli Abena Filipi 1:27 Paulo atendeka ukusosa palwa kucindama kwa musango wesu uwa mano. Ici cacitika mu mavesi ya ntanshi ya chapta 2: ''Pa kuba no kumfwana kumo, amano yamo...mu kufuuka kwa mano...mwilolesha umuntu onse pa fintu fyakwe fine, lelo pa fintu fya bambi pamo. Lekeni amano aya yabe muli imwe, ayo ayaali pamo muli Kristu Yesu...'' (Abena Filipi 2:2-5). Eico Paulo aleesosa palwa kucindama kwa kukwata amano ayaapala yalya ayakwa Yesu, ayo ayapeelwa ku kuboombela bambi ukwafuuka. Eico amavesi ayo ayakonkapo yalelandapo pa kufuuka kwa mano uko Yesu aalangile, ukucila ukusosa palwa kupilibuka konse ukwa musango wa cifyalilwa.

3. Yesu aali ''Mu musango wakwa Lesa''. Ifwe tulangile mu Isambililo 8.3 ukuti Yesu aali wa musango wa buntunse uwa cifyalilwa, eico kabili ici tekuti cisonte kuli Kristu ukukwata umusango wa Mupashi. Ukupilibula kwa Baibele wa Cingeleshi N.I.V. palwa mashiwi aya kwaya mu kuluba nganshi pano. Mu kupita, cene ciligile ukumonwa ukuti ukupilibula kumo ukwa ba Baibele ukwa nomba ukwapekanishiwa mu 'kubelenga ukwanaka', kwasakamana ukuwaminisha pamulu wa bupilibulo ubwalungama ubwa Baibele ya ciGreek, no kusakamana ukupeela amashiwi ayapya ukucila ukupilibula kwa mashiwi mu kulembwa kwa mashiwi yamo. Abena Filipi 2:5-8 e cilangililo icawamisha palwa ici. Lelo, uku te kusuusha ukuboomfya yene mu nshila shimbi.

Ukuti ''umusango'' (mu ciGreek 'morphe') tekuti usonte ku musango wa mubili cashininkishiwa na Abena Filipi 2:7 pa kusosa palwakwa Kristu ukubuula ''umusango wa mubomfi''. Wene aakweete umusango wakwa Lesa, lelo wene aabuulile umusango wa mubomfi. Umusango wa mubili uwa mubomfi tauli uwapusana kuli ulya uwa muntu umbi onse. Ukulingana na mashiwi aya, ifwe mu mutende kuti twalondolola ici nge capilibula ukuti nangu Yesu aali uwapwililila, wene aalikweete amano ayapala Lesa umupwilapo, lelo wene aatemenwe ukubuula imibeele ya mubomfi. Amavesi yamo panuma Paulo akoselesha ifwe ukusanguka ''abamusango wa mfwa (yakwa Kristu)'' (Abena Filipi 3:10). Ifwe tuli no kwaakana 'morphe', umusango wakwa Kristu untu wene aalangile mu mfwa yakwe. Ici tekuti cipilibule ukuti ifwe tuli no kwaakana umusango wa cifyalilwa untu wene aakweete lilya, pantu ifwe natukwata kale umusango wa buntunse uwa cifyalilwa. Ifwe tatuli na kuipilibula fwebene pa kukwata umusango wa buntunse uwa cifyalilwa, lelo ifwe tulekabila ukupilibula inshila yesu iya kutontonkanya, pakuti ifwe twingakwata 'morphe' nangu icipasho ca matontonkanyo cintu Kristu aakweete mu mfwa yakwe.

Ishiwi lya ciGreek 'morphe' lyapilibula icipasho, icilengo nangu icapalana. Abantunse basoswa nga abakweete ''umusango ('morphe') wa buLesa'' (2 Timote 3:5). Abena Galatia 4:19 yasosa palwakwa ''Kristu (ukuba) uwapangwa mu'' batetekela. Ico wene aakweete imibeele iyapwililila, inshila iyapwililila iya kutontonkanya ukwapala Lesa, Yesu aali ''mu musango wakwa Lesa''. Pamulandu wa ici, cene tacali ''ukwiba'' kuli wene ukutontonkanya nangu ukwishiba ukuti mu mano aya wene aali umo na Lesa. Baibele wa Cingeleshi N.I.V. apeela ukupilibula ukwapusana palwa mashiwi aya, ukulanda ukuti Yesu taatontonkenye ukulingana na Lesa ''icintu cimo icakusompola''. Ukupilibula uku nga kwalungama, (uko kabili ukwasuminishiwa na Baibele wa Cingeleshi R.S.V.) ninshi uku mu cituntulu takusuminiishe isambilisho lyakuti Yesu aali ni Lesa. Ukulingana no kupilibula kwa N.I.V., Yesu taasuminiishe nangu inshita inono amano palwa kuba uwalingana na Lesa; wene aaishibe ukuti wene aali uwakunakila kuli Lesa, kabili te kulingana pamo na Wene.

4. Kristu ''umwine aaicitile uwabula ukucindama'', nangu ''aaipongolwele umwine'' (R.V.), ukusontelela ku busesemo bwa kutanikwa kwakwe muli Esaya 53:12: ''Wene aapongolwele umweo wakwe ku mfwa''. Wene ''aabuulile pali wene umusango (imibeele) wa mubomfi'' ku mibeele yakwe iyapala umubomfi ku balekonka wene (Yohane 13:14), ukulangililwa nganshi ku mfwa yakwe pa capindama (Mateo 20:28). Esaya 52:14 aaseseme palwa macushi yakwa Kristu ukuti pa capindama ''icinso cakwe calyonaike sana ukucila umuntu onse, no musango wakwe ukucila abana baume ba bantu''. Ukuinasha kwakwe uku ukwatwalilila ''ukufika ku mfwa, kabili imfwa ya capindama'' kwali cintu cimo ico icacitiike munshita ya mweo ne mfwa yakwe, te pa kufyalwa kwakwe. Ifwe tulangile ukutantikwa kwa mashiwi aya ukulosha ku mano yakwa Yesu, ukuinasha kwakwe uko ukulelangililwa kuli ifwe nge cilangililo ica kwambula. Eico amavesi aya yafwile ukusosa palwa mweo wakwa Yesu pa calo, mu musango wesu uwa buntunse, na fintu wene aainashishe umwine, nangu aakweete amano ayakonka muli Lesa umupwilapo, pa kutontonkanya pa kukabila kweesu.

5. Kristu nga aali ni Lesa mu mubili kabili elyo aashiile ulya kunuma no kubuula umubili wa buntunse, ngefyo abena lesa patatu beesha ukupilibula amashiwi aya, ninshi Yesu taali ''Lesa sana'' lintu aali pa calo; lelo abena lesa patatu batetekela ukuti wene aali. Ici conse calangilila ukuitaalika uko ukucitwa pa kusuminisha ukulondolola ukwacitwa na bantunse pamo nga lesa patatu.

6. Ica kupelekesha, icishinka icikumine ku mashiwi ''ukuba mu musango wakwa Lesa''. Ishiwi lya ciGreek ilyapilibulwa ''ukuba'' talipilibula 'ukuba mu cituntulu, ukufuma kuli bu pee na pee'. Imilimo 7:55 yasosa palwakwa Stefani ''ukuba uwaisulamo Umupashi wa Mushilo''. Wene aali uwaisulamo Umupashi wa Mushilo pa nshita ilya kabili aali filya ukufuma inshita shimo kunuma; lelo wene taali lyonse uwaisulamo na uyo. Ifilangililo fimbi fili no kusangwa muli Luka 16:23; Imilimo 2:30; Abena Galatia 2:14. Eico Kristu ''pa kuba mu musango wakwa Lesa'' capilibula fye ukuti wene aali mu musango wakwa Lesa (mu mano); cene tacilondolola ukuti wene aali mu musango ulya ukufuma ku kutendeka kwa nshita.