Ifishinte Fya Muli Baibele
Isambililo 2: Umupashi Wakwa Lesa
Umupashi wakwa Lesa: Ukulondolola | Ukuputwamo | Ifya bupe Fya Mupashi Wa Mushilo | Ukufumishiwapo Kwa Fyabupe | Baibele E Maka Eka | Cakulundapo (Bushe Umupashi wa Mushilo muntu?, Umusango wa kucita bu Muntu, Ubwina Kalvini, ''Imwe mukapokelela ica bupe ca Mupashi wa Mushilo'' (Imilimo 2:38)., ''Ifishibilo ifi fikakonka bene abatetekela'' (Marko 16:17)) | Amepusho

Cakulundapo 5: Umusango wa kucita bu Muntu

Bamo kuti basanga cene ukukosa ukusuminisha ukulondolola kwa kucita kasebanya bu muntu, pantu kasebanya ilingi muli Baibele asontelelwa kwati muntu kabili limbi ici cifulunganya abantu bamo. Ici cili icanaka mu kulondolola pa kusontelela ukuti cene cintu caishibikwa ca Baibele icakuti ifintu ifyo ifishili bantu nangu ifishakwata mweo pamo nga amano, ifyuma, ulubembu, ulukuta filacitwa bu muntu, lelo fye pa mulandu wakwa kasebanya epo amashiwi yakufulunganya yashinguluka. Ifilangililo ifi ifyalakonkapo fyalalondolola icishinka ici:-

WISDOM IS PERSONIFIED.

AMANO YACITWA BU MUNTU.

''Wa nsansa umuntu u usanga amano, no muntu u ukwata ukwiluka. Pantu umutengo wa yako wawama ukucila umutengo wa silfere, no bunonshi bwa yako bwacila golde umusuma. Wene mwanakashi wa mutengo ukucila amabwe yaumo mutengo (rubies): ne fintu fyonse ifyo iwe wingakabila tekuti fipashaniwe kuli wene'' (Amapinda 3:13-15).

''Umwanakashi mano nakuula ing'anda yakwe, wene nabaasa inceshi shakwe cinelubali'' (Amapinda 9:1).

Aya mavesi, na machapta icine cine yene ayashalako umo yene yasangwa, yalanga ukuti amano yacitwa bu muntu ngo mwanakashi, lelo pa mulandu wa ici takuli umuntu nangu umo uwakwata ukutontonkanya ukuti amano yali mwanakashi uwayemba mu butuntulu uwendauka pa calo; bonse baishiba ukuti yene cintu icikabilwa ca musango ico abantu bonse balingile ukwesha ukukwata.

RICHES ARE PERSONIFIED.

IFYUMA FYACITWA BU MUNTU.

''Umuntu tekuti abombele bashikulu babili; pantu limbi wene ali no kupata umo, no kutemwa umbi; nangu limbi wene ali no kulambatila kuli umo, no kusuula umbi. Imwe tekuti mubombele Lesa na mammoni'' (Mateo 6:24).

Pano, ifyuma fyapashaniwa kuli shikulu. Abantu abengi balatukuta nganshi ku kunonke fyuma na mu nshila iyi ifyuma fisanguka e bashikulu babo. Pano Yesu ale eba ifwe ukuti ifwe tekuti tucite filya no kubombela Lesa bwino bwino pa nshita imo ine. Ukusambilisha uku kuli ukwa anguka kabili ukwamaka, lelo umuntu nangu umo ta tunganya ukuti ici cilesambilisha ukuti ifyuma muntu uwitwa Mammoni.

SIN IS PERSONIFIED.

ULUBEMBU LWACITWA BU MUNTU.

''...Uyo onse u ucita ulubembu mubomfi wa lubembu'' (Yohane 8:34). ''Ulubembu lwali teeka mu mfwa'' (Abena Roma 5:21). ''Bushe imwe ta mwaishiba, ukuti kuli wene uyo imwe mwaipeela nga babomfi ku kunakila, imwe muli babomfi bakwe uyo wine imwe munakila; nangu aba lubembu mu mfwa, nangu aba kunakila ku bulungami?'' (Abena Roma 6:16).

Pamo nga mu musango wa fyuma, pano ulubembu lwapashaniwa kuli shikulu na balya abacita ulubembu bali e babomfi ba luko. Tekuti ukubelenga kwa mano kwa aya mashiwi kulenge ukutunganya ukuti Paulo alesambilisha ukuti ulubembu luli muntu.

THE SPIRIT IS PERSONIFIED.

UMUPASHI WACITWA BU MUNTU.

''Ilyo wene, Umupashi wa cine, akeesa, wene akatungulula imwe mu cine conse: pantu wene ta kasose ifyakwe umwine...'' (Yohane 16:13).

Pano Yesu ale eba abasambi Bakwe ukuti bene bali no kupokelela amaka ya Mupashi wa Mushilo, ne ci cafikilishiwe pa bushiku bwa Pentekoste, ngefyo calembwa mu Imilimo 2:3-4, apo cene calembwa ukuti ''kwamoneke kuli bene indimi ishatwa nge sha mulilo, na wene waikele pali bonse umo na umo. Kabili bene baisushiwe no Mupashi wa Mushilo'', uyo wapeele kuli bene amaka yakalamba ku kucita ifintu fyakupapa ku kushininkisha ukuti amaka yabo yafumine kuli Lesa. Umupashi wa Mushilo wali te muntu, wene wali amaka, lelo ilyo Yesu alesosa palwa wene Wene abomfeshe insoselo kwati ni pa muntu umwaume ati, ''wene''.

DEATH IS PERSONIFIED.

IMFWA YACITWA BU MUNTU.

''Moneni kabalwe uwabutulukila: ne shina lyakwe uwaikele pali wene lyali ni Imfwa'' (Ukusokolola 6:8).

THE NATION OF ISRAEL IS PERSONIFIED.

ULUKO LWA ISRAELE LWACITWA BU MUNTU.

''Umuku wa cibili ine nkakuula iwe, na iwe ukaba uwakuulwa, We nacisungu wakwa Israele; iwe ukafwikwa no tuoma tobe na kabili...'' (Yeremia 31:4). ''Ine icine cine naumfwa Efraimu aleilililo bulanda umwine ati; Imwe mwasalapwile ine, na ine nalisalapwike, nge ng'ombe ilume iyeni kwi koli: imwe pilibuleni ine, na ine nkapilibulwa; pantu imwe muli Yehoba wandi'' (Yeremia 31:18). Ilyashi mukati ka aya mashiwi lilesokolola bwino bwino ukuti uyu kasesema talesonta kuli nacisungu mu butuntulu nangu kuli Efraimu ngo muntu, lelo ku luko lwa Israele, ulo mu nshila iyi lulecitwa bu muntu, mu musango umo ngefyo icalo ca Great Britain limo limo cicitwa bu muntu nga 'Britannia' nangu 'John Bull'. Ta kwaba abantu ba musango ngo yu mwanakashi no yu mwaume, lelo ilyo bene basontelelwa mu mabuku nangu ukulengwa pa fikope umuntu onse eshiba ukuti calola kuli Great Britain.

THE BELIEVERS IN CHRIST ARE PERSONIFIED.

ABATETEKELA MULI KRISTU BACITWA BU MUNTU.

''Tusuke ifwe bonse twise mu kwikatana kwa citetekelo, na mu kwishiba kwa Mwana wakwa Lesa, mu muntu uwapwililila, mu mulingo we fumbi lya mwisulo wakwa Kristu'' (Abena Efese 4:13). ''Kuli umubili umo'' (Abena Efese 4:4). ''Imwe muli umubili wakwa Kristu, kabili ifilundwa cimo cimo'' (1 Abena Korinti 12:27). ''...Kristu e mutwe wa lukuta: kabili Wene e mupusushi wa mubili'' (Abena Efese 5:23). ''Wene (Kristu) e mutwe wa mubili, ulukuta...abo nomba abasekela mu macushi yandi pali imwe, kabili abesusha cilya icashala icabulila ca fya bucushi fyakwa Kristu mu munofu wandi pa mulandu wa mubili wakwe, untu uli e lukuta'' (Abena Kolose 1:18,24). ''Ine nakobekela imwe ku mulume umo, ukuti ine nkapeele imwe nga nacisungu kuli Kristu'' (2 Abena Korinti 11:2). ''...ubwinga bwa Mwana wa mpanga bwaisa, no mukashi wakwe naiteyanya umwine'' (Ukusokolola 19:7).

Amavesi aya yonse icine cine yasonta kwi bumba lya bantu abo abali abatetekela muli Kristu abacine, limo limo abalesontwa ngo ''ulukuta'', nangu ici ta cifwile kulufyanisha pamo ne nkuta shonse ishilipo, isho shaleka kale ukuba abatetekela muli Kristu abacine.

Abatetekela bacine, ekutiila, abo abaikata no kutetekela amasambilisho yacine ayasambilishiwa muli Baibele, bene balesontelelwa nga ''nacisungu'', ukulangilila ukusanguluka kwa myeo intu bene balingile ukutungulula, kabili ngo ''umubili'', icilangililo icalinga pantu ngefyo umubili wa cifyalilwa ukwete incito ishingi, efyo no lukuta lwacine lukwete imilimo iingi no kubomba ifintu fyalekanalekana. Ilyo ulukuta lwasontelelwa ngo ''umubili'', umuntu nangu umo ta lufyanya lwene ku muntu, nangu tekuti bene balufyanye kasebanya nangu satana kuli cishimweshimwe nangu kuli malaika uwaponene ngacakuti amashiwi aya yalondololwa bwino bwino, nangu ngacakuti abaume na banakashi ta bakwete amano ya kuluba ayafumine ku filonganino fyabufi mu nshiku shapita.

Cafuma mwi buku ''Christendom Astray'' (Ubwina Kristu Bwaluba) ilyalembwa na Robert Roberts.


   Back
Home
Back